ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ՍԻՐԻԱՅԻ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻ ՀԱՅԱԶԳԻ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐ ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆԻ ՀԵՏ

Վարեց՝ ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ

Հայաստան-Սփիւռք 6րդ համահայկական համաժողովի շրջանակներում Երեւանում է Սիրիայի խորհրդարանի հայազգի պատգամաւոր Ժիրայր Ռէյիսեանը, ում հետ <<Իրաւունք>>ն առիթ ունեցաւ զրուցելու Սիրիայի շուրջ տեղի ունեցող աշխարհաքաղաքական փոփոխութիւնների, ինչպէս նաեւ սիրիահայ համայնքի ու Սիրիայի կողմից Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման հաւանականութեան մասին:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Պարոն Ռէյիսեան, ինչպէս գիտէք, Իրաքեան Քրդստանի խորհրդարանը հաստատել է, որ Սեպտեմբերի 25ին տեղի կ՛ունենայ այդ պետութեան անկախութեան հանրաքուէն: Գաղտնիք չէ, որ Սիրիայում քրդերը բաւական մեծ թիւ են կազմում եւ որոշակի ինքնուրոյնութիւն ունեն: Այս առումով՝ ի՞նչ մտահոգութիւններ ունի սիրիական պետութիւնը:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Քաղաքական աշխարհում նման հոսանքները շատ են: Եւ իւրաքանչիւր հոսանք կարող է ունենալ իր ձգտումները, երազանքները, որոնք երբեմն շատ ազգային են, երբեմն էլ՝ թելադրուած արտաքին ուժերի կողմից: Սակայն այդ բոլոր ձգտումներն իրականացուելու իրենց բաժինն ունեն: Ո՞վ ասաց, որ բոլոր ցանկութիւնները իրականութիւն են դառնում: Այնպէս որ, այդ ամէնը հիւսուած պատմութիւններ ու մտահոգութիւններ են, որոնց ուղղութեամբ ընթացք տրուած չէ: Հետեւաբար, այս ամէնն այսօր տակաւին դիտարկում ենք ինչ որ մի խմբի ցանկութիւն, այլ ոչ թէ միասնական մօտեցում: Մենք բոլորս հաւատում ենք մէկ սկզբունքի՝ այն է Սիրիայի հողային ամբողջականութիւնը, ապահովութիւնն ու համակեցութիւնն՝ իր բոլոր բաղկացուցիչներով:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Կարծես թէ որոշակի համաձայնութիւն կայ ԱՄՆի եւ Ռուսաստանի միջեւ՝ Սիրիայում խաղաղութիւն հաստատելու ուղղութեամբ: Արդեօք այն իրատեսակա՞ն էք համարում, թէ Սիրիան կը շարունակի մնալ գերտերութիւնների կռուախնձորը:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Իրականում Սիրիայի պատերազմը Սիրիայի պատերազմը չէ: Այն այսօր ընկալւում է որպէս միջպետական պատերազմ, որտեղ Սիրիան պարզապէս թատերաբեմ է: 90-100 տարբեր երկրներից զինեալ խմբաւորումները կամ կռուողները եկել են՝ Սիրիայի պատերազմին մասնակցելու: Ուստի՝ շատ յստակ է, թէ ովքեր են այդ լլկողները, եւ շատ լաւ գիտենք, թէ ինչու են եկել, ինչ շահեր են հետապնդում, եւ ինչպիսի արտաքին դրդումների հետեւանք է սիրիական պատերազմը: Այս առումով՝ արտաքին սակարկումների եւ արտաքին համաձայնութիւնների անհրաժեշտութիւն կայ, սակայն երբ գերտերութիւնները ձեռք քաշեն Սիրիայից, այնտեղ խաղաղութիւն կը հաստատուի:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Այս տարիներին Սիրիայի հայ համայնքը շատ կորուստներ կրեց: Առհասարակ, տեսնո՞ւմ էք այսօր հնարաւորութիւն՝ վերականգնելու տեղի հայկական գաղութի երբեմնի փառքը:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Սիրիայի հայ համայնքը միակը չէ, որ այս տարիներին կորուստներ ունեցաւ, կորուստներ շատ համայնքներ են ունեցել: Բայց այսօր, ինչպէս բոլորն են վերականգնման ուղին բռնել, այնպէս էլ Սիրիայի հայ համայնքը: Բոլորս ձեռք-ձեռքի տուած վերականգնենք Սիրիա պետութիւնն ու մեր գաղութը, որի ուղղութեամբ աշխատանքներ են տարւում: Կայ մէկ իրականութիւն. մենք՝ որպէս ժողովուրդ, կը վերականգնենք Սիրիան եւ որպէս հայութիւն՝ կը վերականգնենք մեր պատմական գաղութը եւ կը պահենք այն ծաղկուն:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Ունէ՞ք տեղեկութիւններ այն հայերից, որոնք արտագաղթեցին Սիրիայից՝ հաստատուելով Հայաստանում եւ այլուր:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Ովքեր դէպքերի բերումով դուրս եկան երկրից, ամէն մէկն իր խնդիրներն ունէր, եւ նրանց ճանապարհներն էլ տարբեր էին: Բայց ովքեր դուրս են եկել, վստահ եմ, որ բոլորի համար էլ երազանք է վերադառնալ իրենց, եթէ չասենք պապենական, ապա գոնէ այս անցնող 100 տարիների ընթացքում իրենց ընտանիքների կերտած տունը, գործին եւ այլն: Ի դէպ, շատերը կան, որ արդէն իսկ վերադառնում են: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր իրենց գնացած երկրներում կարողացան նոր պայմաններ ստեղծել, յաղթահարել դժուարութիւնները, այլեւս չեն վերադառնայ:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Հնարաւո՞ր է Սիրիայի խորհրդարանում բարձրացնենք Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման հարցը, եւ ընդհանրապէս կա՞յ այսօր պարարտ հող՝ նման գործընթաց սկսելու:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Սիրիայի համար անծանօթ թեմա չէ Ցեղասպանութեան նիւթը, եւ սիրիական խորհրդարանում մէկ անգամ չէ, որ հնչել է այս մասին: Պատկան իշխանութիւնների, Սիրիայի խորհրդարանի անդամների հետ գոնէ ես՝ որպէս խորհրդարանի անդամ, յաճախ եմ զրոյցներում անդրադարձել այս հարցին: Բայց բնական է, քաղաքական նման որոշում կայացնելու համար յարմար պահի պէտք է սպասել:

ՀՐԱՆԴ ՍԱՐԱՖԵԱՆ.– Վերադառնալով Հայաստան-Սփիւռք 6րդ համաժողովին՝ ի՞նչ արդիւնք էք ակնկալում:

ԺԻՐԱՅՐ ՌԷՅԻՍԵԱՆ.– Այս համաժողովում ամենակարեւորը՝ պէտք է իրականանայ նոր հանգրուանի անցնելը: Այլեւս եթէ չանցնենք խօսքից գործի, սա կը դառնայ լոկ տուրիստական միջոցառում կամ, պարզապէս, աշխարհի տարբեր կողմերի հայերով իրար կողք-կողքի կանգնելու եւ հանդիպելու առիթ, ընդամէնն այդքանը: Բայց եթէ մենք իսկապէս համահայկական թեմա կը բարձրացնենք, համահայկական համագործակցութիւն կը սկսենք՝ վերածուելով մէկ ուժի, գործելով ձեռք-ձեռքի տուած՝ որպէս մէկ նպատակ ունեցող մէկ ազգ, այս դէպքում կարելի է խօսել արդիւնքի մասին: Ընդ որում, պէտք է գործեն իւրաքանչիւրը հաւասարապէս՝ իրենց փորձառութեամբ, իրենց հնարաւորութիւններով, իրենց լուման դնելով այն գանձանակի մէջ, որտեղ միասնաբար հաւաքուելու է ազգաշէն հանրագումարը:

<<ԻՐԱՒՈՒՆՔ>>