<<ԺԱՄԱՆԱԿ>>Ի ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ ՀՅԴ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳԵՐԱԳՈՅՆ ՄԱՐՄԻՆԻ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉ ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆԻ ՀԵՏ

Հայաստանի խորհրդարանական ընտրութիւններու մթնոլորտը ներկայացնելու ծիրին մէջ <<Ժամանակ>>ի զրուցակիցը Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան (ՀՅԴ) Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ, ՀՅԴի նախընտրական Կեդրոնական գրասենեակի պետ, նախկին նախարար Աղուան Վարդանեանն է: Իբրեւ նախընտրական կարգախօս ՀՅԴն ընտրած է <<Նոր սկիզբ, արդար Հայաստան>> բնաբանը:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Պարոն Վարդանեան, ինչպէ՞ս կը գնահատէք յառաջիկայ ընտրութիւնները եւ անոնց արդիւնքներու կարեւորութիւնը մեր երկրին համար:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Մեր երկրին մէջ կառավարման համակարգը փոխուած է. 2018 թուականէն ետք մենք այլեւս համաժողովրդական ընտրութիւններով նախագահ չենք ընտրեր: Պիտի չըլլայ մէկը, որմէ կախեալ են բոլոր՝ թէ՛ ներքին եւ արտաքին հարցերու լուծումը եւ թէ կառավարութեան ձեւաւորումը: Բոլոր հարցերը պիտի վճռուին խորհրդարանէն ներս: Իսկ այս մէկը կը նշանակէ, որ օրէնսդիր մարմինի (հեղինակութիւնը) կտրուկ աճ պիտի արձանագրէ: Խորհրդարանական կառավարման համակարգը եղած է մեր կուսակցութեան համոզումը: Մենք աշխատած ենք քսանէ աւելի տարիներ, որ Հայաստանի մէջ անցում կատարուի այս համակարգին: Որովհետեւ այս պարագային որոշումները ոչ թէ մէկ անձէ կախեալ են, այլ անոնք պիտի ընդունուին քննարկումներու, բանավէճերու, զիրար համոզելու, տեսակէտներու բախման արդիւնքին, որ անշուշտ շատ աւելի ժողովրդավարական է: Այս առումով յոյժ կարեւոր է, որ խորհրդարանէն ներս ներկայացուած ըլլան իրական քաղաքական ուժեր: Դուք կը տեսնէք՝ քաղաքական դաշտի վերջին վերիվայրումները, երբ հակառակ մօտեցումներ եւ սկզբունքներ ունեցող քաղաքական գործիչներ կը փորձէին իրարու հետ դաշնակցիլ, որպէսզի խորհրդարան թափանցեն: Էական է, որ անոնք ըլլան իսկական քաղաքական ուժեր, գոնէ գերակշիռ մասով ըլլան ազգային, պետական շահերով առաջնորդուող, հանրութեան պահանջներուն հետամուտ քաղաքական ուժեր: Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը այս առումով իսկապէս առաւելութիւն մը ունի միւսներէն: Մենք կ՛ակնկալենք, որ մեր ներկայացուածութիւնը աւելի մեծ ըլլայ խորհրդարանէն ներս, որ կը դառնայ նաեւ երաշխիք՝ երկրի կայունութեան համար. արդէն իսկ սկսած որակական փոփոխութիւնները աւելի արդիւնաւէտ ու արագ կ՛ընթանան: Մեզի համար ակնյայտ է, թէ երկրին մէջ այսօր սկսած են փոփոխութիւններ, նաեւ մե՛ր առաջադրած խնդիրներուն ուղղութեամբ կը կատարուին այդ փոփոխութիւնները՝ նոր կառավարութեան ծրագիրը հիմնականօրէն կը բխի համագործակցութեան համաձայնագիրէն՝ մեր ու Հանրապետական կուսակցութեան: Նոր կառավարման համակարգի պարագային, նաեւ մեր ազգային, պետական հարցերը աւելի երաշխաւորուած կ՛ըլլան, ինչպէս՝ Հայաստանի անվտանգութիւնը, Արցախի անվտանգութիւնը: Երբ հարցերը պիտի որոշուին խորհրդարանէն ներս, բացառուած չէ, որ աշխարհի ուժի կեդրոնները, տարբեր ուժեր փորձեն այս կամ այն ձեւով ունենալ իրենց անուղղակի ազդեցութեան խումբերը, ջանան, որ իրենց շահերը ներկայացուած ըլլան, իսկ Դաշնակցութեան իրական ներկայացուածութեան պարագային, մեր ինքնիշխանութիւնը աւելի ամուր կ՛ըլլայ եւ արտաքին միջամտութիւնները՝ աւելի նուազ:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Ի՞նչ ուժեղ միջոցներ ունիք ձեր ծրագիրին մէջ այդ արտաքին ուժերու միջամտութիւններուն դէմ դնելու համար: Եւ արդեօք միւս ուժերու ծրագիրներուն մէջ չկա՞ն ինքնիշխանութեան ամրութեան ուղղուած քայլեր:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Մեր նախընտրական ծրագիրը կը հրապարակուի յառաջիկայ օրերուն եւ ամէն մարդ հնարաւորութիւն կ՛ունենայ տեսնելու եւ համեմատելու: Միայն կրնամ ըսել, որ բոլոր նախորդ ընտրութիւններուն ընթացքին Դաշնակցութիւնը իսկապէս հանդէս եկած է իրակա՛ն նախընտրական ծրագիրով եւ փորձած է մրցակութիւնը տեղափոխել գաղափարական, ծրագրային, բանավէճերու հիմք: Ցաւ ի սիրտ, մեր հասարակութիւնը տակաւին չի կարեւորեր այս խնդիրները, եւ ընտրութիւններու բուն քարոզչութիւնը կը մղուի երկրորդական կարգ, աւելի առաջ կու գան անձնական յարաբերութիւնները, վարչական միջոցները եւ այլ ազդեցութիւններ:

Մենք, իբրեւ Դաշնակցութիւն, մշտապէս հետեւողական եղած ենք մեր սկզբունքներուն եւ նախորդ բոլոր տարիներուն ընթացքին մեր արտաքին քաղաքականութեան դրոյթները ուղղուած եղած են մեր ինքնիշխանութեան ամրապնդման, Արցախի հարցին հայանպաստ, արդարացի լուծման՝ բանակցութիւններո՛վ լուծման: Իսկ հայ-թրքական յարաբերութիւններու պարագային, մեր մօտեցումները մշտապէս եղած են նոյնը. այսինքն եղած է այն մօտեցումը, որ մենք դրացիներ ենք, պէտք է յարաբերութիւններ ունենանք, բայց այդ յարաբերութիւնները չեն կրնար ըլլալ ի հաշիւ մեր լինելութեան, ի հաշիւ Լեռնային Ղարաբաղին եւ մեր յարաբերութիւնները չեն կրնար կապուած ըլլալ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրին հետ:

Դուք գիտէք, որ մենք մշտապէս պահանջած ենք եւ մեր նախընտրական ծրագիրին մէջ ալ կը պահանջենք արդէն իսկ մեռած, գոյութիւն չունեցող հայ-թրքական արձանագրութիւններու չեղարկումը:

Միւս կողմէ, մենք շարունակ կողմ եղած ենք, որ Եւրասիական տնտեսական միութեան (ԵՏՄ) շրջանակներէն ներս մեր յարաբերութիւնները ըլլան հաւասարներու յարաբերութիւն, այդպիսով կը փորձենք նաեւ մեր տնտեսութեան մէջ փոփոխութիւններ իրականացնել: Մենք, ի վերջոյ, նպատակ ունինք Հայաստանի մէջ կառուցել եւրոպական արժեհամակարգին համապատասխան պետութիւն մը, եւ այդ առումով կը կարեւորենք նաեւ Եւրոպական Միութեան հետ մեր յարաբերութիւնները, որ այսօր մտած են նոր փուլ: Մենք չափէն աւելի կը կարեւորենք մեր յարաբերութիւնները մեր անմիջական դրացիներուն՝ Իրանի եւ Վրաստանի հետ: Վրաստանի պարագային վստահ ենք, որ այդ յարաբերութիւններու ամրապնդումն ու խորացումը նաեւ կը նպաստէ մարդկային իրաւունքներու պաշտպանութեան:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Ինչպէ՞ս պէտք է կարգաւորուին ձեր նշած դրացիներէն մանաւանդ Թուրքիոյ հետ մեր յարաբերութիւնները:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Առայժմ չեմ սպասեր յարաբերութիւններ եւ անոր թերացումը Հայաստանէն չէ: Մենք մշտապէս ըսած ենք՝ եթէ յարաբերութիւններ պիտի հաստատուին, պիտի ըլլան դիւանագիտական յարաբերութիւններ, ճանչնան զիրար, բայց այսօր հարցը փակուղիի մէջ է: Երբ կը նախաձեռնուէին հայ-թրքական արձանագրութիւնները եւ կը ստորագրուէին, մենք առաջին օրէն խօսած ենք անկէ յայտնուելիք վտանգներուն մասին եւ վստահ եղած ենք, որ Թուրքիան պիտի չերթայ այդ քայլերուն եւ այդ մէկը իրականութիւն դարձաւ: Այսօր, այդ արձանագրութիւնները իրականութեան մէջ մարած են: Անոնք պէտք է չեղեալ նկատուին, եւ եթէ իրապէս կայ երկու երկիրներուն միջեւ յարաբերութիւններ հաստատելու կամք, այդ մէկը պէտք է ըլլայ առանց պայմանաւորուելու այլ յարաբերութիւններով:

Թուրքիան այսօր խնդիրներ ունի: Անիկա այսօր ինքնութեան խնդիր ունի. քանի որ Թուրքիան տակաւին չէ ճանչցած իր կատարածը, այդ մեղքը սերունդէ սերունդ իր մէջ կը կրէ, չի կրնար դառնալ քաղաքակիրթ աշխարհի լիարժէք մաս:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Որոշ քաղաքական գործիչներ կը կապեն Արցախի հարցը թուրք-հայկական յարաբերութիւններուն հետ: Ի՞նչ է ձեր տեսակէտը:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Անիկա Թուրքիան կը կապէ: Չի կրնար երկու երկիրներու յարաբերութիւնները պայմանաւորուած ըլլալ երրորդ երկրի՝ Ատրպէյճանի շահերով: Ակնյայտ է, որ Թուրքիա եւ Ատրպէյճան այսօր գործակցութեան մէջ են եւ կը փորձեն անընդհատ մեր դէմ ծրագիրներ իրականացնել:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Իսկ ինչպէ՞ս կը վերաբերուիք միւս քաղաքական ուժերու ծրագիրներուն, մանաւանդ Արցախի հարցին վերաբերեալ, օրինակ՝ Խաղաղութեան ծրագիրին:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Կա՞յ մէկը որ խաղաղութիւն չ՛ուզեր: Ամէն մարդ ալ, բնականաբար, խաղաղութիւն կ՛ուզէ: Եւ մեզ յաճախ կը մեղադրեն, որ Դաշնակցութիւնը պատերազմի կուսակցութիւն է կամ նախկին իշխանութիւնները կը փորձեն այդպէս ներկայացնել մեզ: Իրականութեան մէջ բացարձակապէս այդպէս չէ: Դաշնակցութիւնը արժանապատիւ խաղաղութեան կողմնակից է, իսկ խաղաղութիւնը՝ չեն մուրար: Եթէ դրացիդ որեւէ խօսք չ՛ըսեր խաղաղութեան մասին, փոխզիջման մասին, բանակցային ճանապարհով հարցերը կարգաւորելու մասին, այլ միայն կը քարոզէ հայատեացութիւն, իր թէ՛ ներքին քարոզչութիւնը, թէ՛ սպառազինութիւններու մրցավազքը նպատակ ունին պատերազմով հարցերը լուծել. ի՞նչ փոխզիջման մասին խօսք կրնայ ըլլալ: Մենք այսօր պարտաւոր ենք ուղղակի ապահովել Հայաստանի եւ Արցախի անվտանգութիւնը՝ պատրաստ ըլլալ պատերազմի: Մենք պատերազմ չենք սանձազերծած, անոնք սանձազերծած են եւ երկու անգամ պարտութիւն կրած են, կրկին պատրաստ պիտի ըլլանք պաշտպանելու մեր արժանապատուութիւնը, մեր անվտանգութիւնը:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Պարոն Վարդանեան, ձեր կուսակցութիւնը կարգախօս ընտրած է <<Նոր սկիզբ, արդար Հայաստան>>: Ի՞նչ նկատի ունիք <<Նոր սկիզբ>> ըսելով:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- <<Նոր սկիզբ>> կարգախօսը մենք արդէն դրած էինք կառավարման, ընտրական համակարգերու փոփոխութեան, այսօր իրականացուող տնտեսական, ընկերային ոլորտին մէջ իրականացուող գործողութիւններուն մէջ, որուն նպատակը արդար Հայաստան ունենալն է:

Արդար Հայաստանը Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան համար կը նշանակէ ուժեղ, ժողովրդավար Հայաստան, կը նշանակէ ազատ քաղաքացի, կը նշանակէ իրաւունքի Հայաստան եւ ինչ որ կ՛ուզէք՝ ժամանակակից, հոգեւոր, մշակութային Հայաստան: Ես կը հաւատամ այս կարգախօսին, լաւատես եմ:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Բոլոր կուսակցութիւնները տարիներ շարունակ տուած են ուժեղ Հայաստան կառուցելու խոստումներ եւ այդ մէկը այս կամ այն ձեւով կարգախօս դարձուցած են, բայց հիասթափութիւնները շատ են, մանաւանդ՝ սփիւռքահայերէն, որոնք ամէն ընտրութենէ կամ խոշոր իրադարձութենէ ետք Հայաստան գալով կ՛ուզեն փոխուած Հայաստան մը տեսնել:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Ես կ՛ուզեմ, որ Սփիւռքի մեր հայրենակիցները նախ լիօրէն տեղեկացուած ըլլան, մասնակից ըլլան: Եթէ անոնք կ՛ուզեն լաւ Հայաստան, պէտք է մասնակցին այդ Հայաստանի կառուցման: Հայաստանը միայն Հայաստանի մէջ ապրողներու հայրենիքը չէ:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Բայց ի՞նչ միջոցներով մասնակից ըլլան: Յատկապէս՝ քաղաքական կեանքին չեն կրնար մասնակցիլ:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Մենք ունինք հսկայական Սփիւռք, որոշակիօրէն կազմակերպուած Սփիւռք, ունինք Ափիւռք՝ աշխարհի զարգացած, հզօր երկիրներուն մէջ: Առնուազն իրենց աշխատանքի, արհեստագիտութեան մշակոյթը, իրենց իմացութիւնը, պիզնըս փորձառութիւնը պէտք է բերեն Հայաստան, այդ կարգին նաեւ՝ իրենց ապրած երկիրներուն մէջ եղած քաղաքական մշակոյթը՝ մարդու իրաւունքներու, ժողովրդավարութեան սկզբունքները:

Բայց ակնկալել, որ հարիւրամեակներով ձեւաւորուած կառոյցներ ունեցող Սփիւռքէն մէկ օրէն միւսը վերադառնան հայրենիք, լուրջ չէ: Ես վստահ եմ նաեւ, որ Հայաստանը պիտի դառնայ այն երկիրը, ուր հայը ինքզինք ամէնէն աւելի պաշտպանուած պիտի զգայ, ստեղծելու, արարելու հնարաւորութիւն ունենայ եւ մեր հայրենակիցներէն շատեր պիտի վերադառնան, մանաւանդ՝ նոր սփիւռքէն: Աշխարհի մէջ կը տեսնէք ի՛նչ կը կատարուի. ամէն տեղ լարուածութիւն կայ, կը քանդուին այնպիսի կառոյցներ, որոնք հարիւրամեակներով մեր հիմնական օճախները եղած են:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Սփիւռքի որոշ դաշնակցական գործիչներ քննադատական վերաբերմունք ունին Հայաստանի մէջ գործող իշխանութիւններուն հանդէպ: Ի՞նչ բան ձեզ կը խանգարէ ըլլալ արմատական ընդդիմութիւն եւ գործունէութիւն ծաւալել այդ դիրքերէն:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Երբ կ՛ըսէք Սփիւռքի շատ դաշնակցական գործիչներ, քիչ մը անհասկնալի է ինծի համար:

Դաշնակցութիւնը մէկ միասնական կառոյց է, որուն ներսը քննարկումները, տեսակէտներու բախումը կ՛ըլլայ ընթացքին, երբ կ՛որոշուի ուղղութիւնը, այդ ուղղութեամբ կ՛առաջնորդուի ամէն մարդ: Միշտ կ՛ըլլան քանի մը խօսողներ, բայց ատիկա Դաշնակցութեան մէջ երբեք էական չէ եղած: Մենք կ՛ընենք այն, ինչը ճիշդ կը նկատենք. ես վստահ եմ, որ ոչ միայն դաշնակցական շարքերը, այլ մեր ժողովուրդի գիտակից, մտահոգ, մտածող, այս երկրի ապագայով շահագրգռուած, այս երկրին մէջ ապրիլ շարունակող մասը կը տեսնէ, որ մենք այսօր յստակ գործ կ՛ընենք, այդ գործը պէտք է շարունակել:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Կը համալրուի՞ն կուսակցութեան շարքերը:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Դաշնակցութիւնը երբեք չէ եղած մասսայական՝ զանգուածային կուսակցութիւն: Մենք երբեք նպատակ չենք ունեցած հարիւր-հազարաւոր անդամներ ունենալ: Բայց Դաշնակցութիւնը ունի այլ առաւելութիւն. ունի համակիրներու լայն շրջանակ: Մենք, 2007 թուականին ունենալով Հայաստանի մէջ 6 հազար կուսակցականներ, ընտրութիւններու ժամանակ ստացած ենք 180 հազար քուէ: Կային կուսակցութիւններ, որոնք կը յայտարարէին, թէ ունին 400 հազար անդամ, բայց ստացած էին 220 հազար քուէ: Կար կուսակցութիւն ալ, որ ունէր 250 հազար անդամ, կը ստանար անկէ չորս անգամ պակաս ձայն: Շատ անդամներ ունենալը երբեք նպատակ չէ եղած մեզի համար: Մենք, ի հարկէ, շատ կը փափաքէինք, որ Հայաստանի մէջ գոնէ Դաշնակցութիւնը ունենար ոչ թէ 6500, 7000 անդամ, այլ՝ մինչեւ 15 հազար, 20 հազար անդամ, բայց ոչ աւելին: Անցեալ Մայիսէն սկսեալ մենք ունինք 9 հարիւր նոր անդամներ, որոնց 90 տոկոսը երիտասարդներ են, այնպէս որ, տեղի կ՛ունենայ բնական սերնդափոխութիւն, բնական աճ:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ- Իսկ ինչպէ՞ս կը վերաբերիք այն իրողութեան, որ միւս աւանդական կուսակցութիւնները պիտի չըլլան նոր խորհրդարանին մէջ:

ԱՂՈՒԱՆ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ- Պէտք է նայիլ իրենց գործունէութեան. իրենք պիտի փորձեն հասկնալ պատճառները: Ցաւ ի սիրտ, 1990 թուականէն ի վեր, աւանդական երկու կուսակցութիւնները երբեք ալ չեն եղած քաղաքական իսկական ներկայութիւն: Շատ լաւ կ՛ըլլար, որ անոնք Հայաստանի մէջ եւս արմատաւորուած ըլլային, ուժ ունենային, բայց այդ մէկը անոնց հարցն է:

Երեքշաբթի, Փետրուար 28, 2017