<<Յանուն Երկրի Անվտանգութեան՝ Պատրաստ Ենք Համագործակցելու Բոլորի Հետ>>

Շաբաթ, 24 Յունուարի ուշ երեկոյեան աւարտուեց ՀՅԴ 32րդ Ընդհանուր ժողովը:
Ինչպէս նշուած է հաղորդագրութեան մէջ, ժողովը նախ լսեց, քննարկեց եւ արժեւորեց կուսակցութեան անցնող հաշուետու ժամանակաշրջանի գործունէութիւնը, ձեռքբերումներն ու բացթողումները, ապա լրամշակման ենթարկեց առաջիկայ քառամեակի համար ՀՅԴ քաղաքական ուղեգիծն ու ռազմավարութիւնը, արտաքին եւ ներազգային ճակատներում կուսակցութեան գործունէութիւնն ու դիրքորոշումները՝ իր համահայկական եւ Հայաստանակենտրոն աշխարհայեացքի հիման վրայ: Իր աշխատանքների աւարտին ՀՅԴ 32րդ Ընդհանուր ժողովը ընտրել է նոր Բիւրոյ: Բիւրոյի ներկայացուցիչ է ընտրուել Հրանդ Մարգարեանը, իսկ քաղաքական ներկայացուցիչ՝ Արմէն Ռուստամեանը:
Այսօր <<Երկրի Հարցը>> ծրագրի զրուցակիցն է ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանը:

ՀԱՐՑ.- Նախ թոյլ տուէք շնորհաւորել, միանում եմ բոլոր շնորհաւորանքներին, որ այս օրերին հնչում են Հայաստանից եւ Սփիւռքից: Պարոն Մարգարեան, պաշտօնական հաղորդագրութիւնները կարծես ամէն ինչ ասում են, բայց իրականում շատ քիչ բան են ասում: Նախ ուզում եմ անդրադառնաք մինչեւ ժողովը ստեղծուած իրավիճակին: Այն տպաւորութիւնն ունեմ, որ ձեր ժողովներից առաջ ինչ որ խորհրդաւորութիւն է տիրում, տարբեր խօսակցութիւններ, իրական եւ կամ ոչ իրական ասեկոսներ, չգիտեն որտեղ են անելու ժողովը, ի՞նչ է կատարւում՝ արդեօք կա՞ն պառակտութիւններ, արդեօք դժգոհութիւններ կա՞ն դրսից, ներսից: Դուք, ժողովի մասնակիցներդ, ընդհանրապէս կուսակցութիւնը, ինչպէս էք վերաբերւում այս կարգի խօսակցութիւններին:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Մեր կուսակցութիւնը ժողովներին լուրջ է վերաբերւում, դրանք լուրջ, իրական ժողովներ են եւ ոչ ցուցադրական շօուներ: Դա ժողով է, որտեղ քննարկումներ են տեղի ունենում եւ որոշումներ կայացւում: Բնականաբար ժողովի նախօրեակին ստեղծւում է մի քիչ աւելի մեծ լարուածութիւն, ստեղծւում մի քիչ աւելի մեծ ազատութիւն, ստեղծւում տարաձայնութիւնների մի քիչ աւելի թէժ մթնոլորտ, որովհետեւ ժողովի ենք պատրաստւում, հետեւաբար այդ վիճակը՝ կարծիքների տարբերութիւնը, բախումը բնական է:
Այս անգամ արտառոցն այն էր, որ դրանք ունեցան որոշ չափով հրապարակային բնոյթ: Անշուշտ հաւատացած եմ, եւ ասածիս մէջ ձեւական մաս գոյութիւն չունի, դաշնակցական դաստիարակութիւն ստացած մարդը, անկարելի է, որ ներկուսակցական խոհանոցը հրապարակայնացնի: Անշուշտ կարելի է որ ռազմավարութեան, քաղաքական հարցերի շուրջ հրապարակային ելոյթներ լինեն, հրապարակային յօդուածագրութիւն լինի, լինի քննարկում, բայց այսպէս ասած նեղ խոհանոցային հարցերը դժուար թէ որեւէ դաշնակցական հրապարակայնացնի: Այս առումով կար մի քիչ արտառոց վիճակ, քան նախորդ Ընդհանուր ժողովներին: Բայց ես հաւատացած եմ, որ դա երրորդ ուժի գործ էր, դա դաշնակցականի գործ չէր: Ես հաւատացած եմ, մեր մէջ կարող են տարաձայնութիւններ լինել՝ կարծիքների տարբերութիւն, բայց այդ տարբերութիւնները դաշնակցականների միջեւ են, երկու կողմն էլ դաշնակցական է:
Մէկը փորձեց ջուր պղտորել, մէկը փորձեց տրամադրութիւն փչացնել, մէկը փորձեց մթնոլորտ ստեղծել, հաւանաբար, չճանաչելով մեզ՝ դաշնակցականներիս, որ մենք կարող ենք այո, վիճել, բանավիճել, կարող ենք իրար բախուել, բայց վերջում կ՛առնենք որոշում, եւ որոշումը բոլորիս համար պարտադիր կը լինի:

ՀԱՐՑ.- Այս անգամ, դուք էլ նշեցիք խօսքի մէջ, այդ տարաձայնութիւնները մի փոքր աւելի սրուած էին, սրուած մրցակցութիւն էր թէ՛ Բիւրոյի անդամների եւ թէ ներկայացուցչի ընտրութեան հարցում:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Չէի ասի, յամենայնդէպս, արդիւնքները շատ աւելի հեշտ են ձեռք բերուել, քան սպասւում էր՝ ելնելով այդ մթնոլորտից: Իրականում երկու երրորդով եւ աւելիով ընտրութիւն է տեղի ունեցել, գրեթէ միակամութիւն է եղել արդիւնքների առումով: Յամենայնդէպս ժողովի պարագայում չի կարելի ասել, որ որեւէ մէկը յաղթել է, որովհետեւ նախ՝ ընկերը ընկերոջը ոչ յաղթում է, ոչ էլ ընկերը ընկերոջից՝ պարտւում: Ընկերները կարող են վիճել, վիճաբանել, հասնել պարզաբանումների, յստակեցումների, գան եզրակացութեան եւ երկուսն էլ յաղթած են:

ՀԱՐՑ.- Հիմա չասե՞նք, որ դուք յաղթել էք ընտրութիւններում որպէս Բիւրոյի ներկայացուցիչ:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Որեւէ անձ չկայ որ յաղթել է, եթէ կայ յաղթող, ապա դա Դաշնակցութիւնն է: Ընկերների նկատմամբ յաղթանակ տանելը շատ արտառոց է Դաշնակցութիւն հասկացութեան համար: Այո՛, մենք քննարկում ենք կատարել, եղել է կարծքիների տարբերութիւն, կատարուել է իրական քննարկում, բայց հասել ենք միասնական եզրակացութիւնների, հետեւաբար պարտուողի եւ կամ յաղթողի հարց այստեղ լինել չի կարող:

ՀԱՐՑ.- Անցնենք ժողովին: Ինչպէ՞ս գնահատուեց կուսակցութեան նախընթաց հատուածի գործունէութիւնը:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Կարծում եմ դժուար է մէկ-երկու նախադասութեամբ ամբողջական իրավիճակը ներկայացնել: Բնականաբար եղան քննարկումներ, որ մենք ինչ ձեռքբերումներ ունենք, ինչ կորուստներ ունենք: Կարող էինք շատ աւելի մեծ ձեռքբերումներ ունենալ, քան ունեցանք, բայց կար մէկ ընդհանուր եզրակացութիւն՝ որ մենք հայկական իրականութեան մէջ գործող դրական պատասխանատու քաղաքակական ուժն ենք, հայկական քաղաքկանութեան մէջ այն քաղաքական ուժն ենք, որ դրական է եւ պատասխանատու է: Եւ կարծեմ սա ամենամեծ գնահատականն է, որ մենք կարող ենք մեզ տալ, որը կարծում եմ՝ նաեւ ուրիշները հանգիստ խղճով կը տան: Մենք եղել ենք խօսակիցը, գործակիցը թէ՛ ընդդիմութեան եւ թէ իշխանութեան, բայց այդտեղ մենք սկզբունքներ չենք զիջել, մեր սկզբունքներից չենք հրաժարուել: Որտեղ պէտք է եղել մենք ընդդիմութեան հետ ենք աշխատել, իսկ երբ եղել է երկրի անվտանգութեան հարց՝ մենք չենք խուսափել նաեւ իշխանութեան հետ համագործակցել: Բայց մենք չենք համագործակցել իշխանութեան գոյութիւնը երկարաձգելու համար: Մենք համագործակցել ենք, որպէսզի Ղարաբաղի հարցում ունենանք յաջողութիւն, մենք համագործակցել ենք, որպէսզի հայ-թուրքական յարաբերութիւնների մէջ ունենանք առաւելութիւն: Մենք համագործակցել ենք, երբ մեր երկրի անվտանգութեան խնդիրն է գոյութիւն ունեցել: Բայց նաեւ եղել ենք ընդդիմադիր՝ իրական ընդդիմադիր, եղել ենք ընդդիմութեան դաշտում, համագործակցել ենք ընդդիմադիր ճակատում եւ ընդդիմութեան համար մեր ուժերի, եւ գուցէ մի քիչ էլ աւելի չափով ստեղծել ենք նպաստաւոր պայմաններ ընդդիմութեան ազդեցիկ դառնալու համար:

ՀԱՐՑ.- Պարոն Մարգարեան, ձեր այդ կեցուածքը կուսակցութեան ներսում, նկատի ունեմ ոչ միայն հայաստանեան կառոյցի, այլեւ ողջ կուսակցութեան ներսում, ի՞նչ ընկալում ունի, ի՞նչ վերաբերմունք կայ: Գիտէ՞ք ինչու եմ հետաքրքրւում, որովհետեւ, կարծես, Հայաստանում ստեղծուած այս իրավիճակը բերել, յանգեցրել է մի կէտի, երբ մարդկանց համար այլեւս մի չափանիշ գոյութիւն ունի՝ եթէ դու ընդդիմութիւն ես, ուրեմն իշխանութիւնների հետ պէտք է չշփուես, եթէ դու իշխանութիւնների հետ ես շփւում, ուրեմն դու առանձնապէս ընդդիմութիւն չես: Եւ ձեր այդ շփումը, պետականութեան անվտանգութեան հարցերով, առանձնապէս դրական ընկալում չի ունենում:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Ես, արդէն ինչքան ժամանակ է, վերջին մէկ ամիսը, ինձ յաճախ բռնացնում եմ մէկ մտքի վրայ՝ Ֆրանսիայում տեղի ունեցաւ ահաբեկչական գործողութիւն, որտեղ մի շարք անմեղ մարդիկ զոհուեցին: Ամբողջ երկիրը միասնականութիւն ցուցաբերեց: Վտանգ զգացին: Դա Ֆրանսիայի նման երկրի համար շատ մեծ չէր, բայց ամբողջ երկիրը փորձեց միասնական կեցուածք ցուցաբերել: Հէնց այն ընդդիմութիւնը, որ չէր ընդունում իշխող ուժին, առաջինը ինքը վազեց, կանգնեց երկրի նախագահի կողքին, հասկանալով, որ կայ վտանգ, որի համար պէտք է Ֆրանսիայի ժողովուրդը միասնական կեցուածք դրսեւորի:
Մենք ամէն օր սահմանի վրայ զոհ ունենք, մենք գրեթէ պատերազմական վիճակի մէջ ենք: Մենք պատերազմի մէջ էինք, չնայած, թւում էր, զինադադարի ժամանակաշրջան էր: Բայց վերջին դէպքերը ցոյց են տալիս, որ սկսուել է մի մաշող պատերազմ: Սա չի կարող չազդել քաղաքական ուժերի դիրքորոշումների վրայ: Սահմանը երկրինն է: Եւ ինչ սահմանի վրայ է տեղի ունենում, առաջին հերթին պէտք է հետաքրքրի բոլորին, ողջ ժողովրդին: Ես զարմանում եմ, ի՞նչ պէտք է լինի, որ մենք կարողանանք միասնական լինել: Որ այս իշխանութիւնները թերութիւն ունեն, անշուշտ ունեն, որ այս իշխանութիւնները կարող են շատ աւելի նպաստաւոր վիճակ ստեղծել, հոգատար վերաբերմունք ունենալ ժողովրդի հանդէպ եւ ժողովրդավարութեան հարցերում, անշուշտ այդպէս է: Իշխանութիւնները սոցիալական արդարութեան առումով ունեն յստակ անելիքներ եւ կարող են անել եւ պէտք է անեն: Այդ առումով մենք պէտք է պահանջատէր լինենք: Բայց այս հարցը չի կարող պատճառ դառնալ, որ մենք արտաքին վտանգի նկատմամբ միասնականութիւն ցոյց չտանք: Եթէ ուրիշ ժողովուրդներ արդէն կարողանում են դա անել, մե՞նք երբ պէտք է դա անենք: Ո՞ր վտանգն է, որ մեզ պէտք է համախմբի, ո՞ր վտանգն է, որ մեզ պէտք է պատասխանատուութեան կանչի: Սա վտանգ է, որ մեր երկրին է ուղղուած: Ես չեմ ասում, որ այդ վտանգը պէտք է պատճառ դառնայ, որ մենք մեր ներքին հարցերը չկարեւորենք եւ չզբաղուենք այդ հարցերով, ո՛չ, բայց մենք մեր շեշտադրումները պէտք է փոխենք, մեր ոճը պէտք է փոխենք: Եւ առաջինը ես այդ ակնկալիքը ունեմ իշխանութիւնից, որ պէտք է քայլեր անի ժողովրդի միասնականութեան համար, իսկապէս ստեղծի համապատասխան հնարաւորութիւն, ֆոն, համապատասխան կարելիութիւն: Ես նաեւ ակնկալում եմ, որ քաղաքական ուժերը հասկանան վտանգի չափն ու տարողութիւնը եւ նոյնպէս համապատասխան կեցուածքներ ունենան: Այն քաղաքականութիւնը, որ Դաշնակցութիւնը կիրառել է Հայաստանում, անկախ այն բանից՝ ով է ընդունում, ով չի ընդունում, վերջիվերջոյ գնահատւում է թէ՛ ընդդիմութեան եւ թէ իշխանութեան կողմից: Վերջապէս փաստ է, որ թէ՛ ընդդիմութիւնն է փնտռում մեզ հետ համագործակցութիւն, թէ՛ իշխանութիւնը: Սա նշանակում է, որ մենք դրական ուժ ենք, մենք ազդու ուժ ենք, իրենք փնտռում են մեր համագործակցութիւնը, որովհետեւ գիտեն, որ մենք մաքուր ուժ ենք, սկզբունքային ուժ ենք: Մենք յետին նպատակներով խաղացող ուժ չենք: Որքան էլ ուզում են մեզ քննադատեն, բայց երբ միաժամանակ ասում են՝ եկէք համագործակցենք, նշանակում է՝ մեզ չեն մերժում, նշանակում է հաւատում են, որ Դաշնակցութիւնը զօրաւոր ուժ է: Մենք մեր ժողովրդի, մեր երկրի հետ ենք: Մեր ժողովրդի ու երկրի համար պատրաստ ենք, այո, լինել ընդդիմութեան տարբեր ուժերի հետ, լինել նաեւ իշխանութեան հետ, եթէ կայ երկրի անվտանգութեան հարցը: Հասկանալով, որ մենք ընդդիմադիր ուժ ենք, մենք գործադիր մաս չենք կազմում եւ նպատակ էլ չունենք կազմելու: Բայց սա չի նշանակում, որ սահմանի հարցով մենք կարող ենք լինել անհոգ ու անպատասխանատու: Սրանք տարբեր խնդիրներ են: Քաղաքական ուժի էութիւնը հէնց սա պէտք է լինի, որ կարողանայ հասկանալ՝ ո՞րն է այն սահմանը, որ մեր ներքին հակադրութիւնները, մեր ներքին պայքարը տանենք մինչեւ այդտեղ: Այդ սահմանը այնտեղ է, որտեղ արտաքին վտանգն է կախուած երկրի վրայ: Ադրբեջանը իր ներքին խնդիրները մեղմելու համար փորձում է պատերազմ սկսել, փորձում է արտաքին առճակատման վտանգ ստեղծել, որպէսզի մեղմի իր ներքին հարցերը:

ՀԱՐՑ.- Լարուածութեան հիմնական պատճառը Ադրբեջանի ներքին խնդիրնե՞րն են:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Այո, հիմնական պատճառը իրենց ներքին հարցերը կոծկելու, իրենց ժողովրդին շեղելու նպատակ է հետապնդում: Մեզ մօտ, յաճախ ինձ թւում է, որ արտաքին վտանգը առիթ ու հնարաւորութիւն է ներքին հարցերը արծարծելու համար, ինչն անընդունելի է: Ես հասկանում եմ, սոցիալական արդարութեան համար, ժողովրդավարութեան կայացման համար մենք մեր երկրի մէջ իրական պայքար ունենք, պէտք է այդ պայքարը տանենք, պէտք է պահանջատէր լինենք եւ պէտք է հասնենք արդիւնքի: Մենք հասկանում ենք եւ հաւատում ենք, որ սա սահմանադրութեան փոփոխութեան կարող է տանել: Սահմանադրութեան փոփոխութիւնը ամենաէական հարցն է մեզ համար, որ հիմնական լուծում կը բերի երկրի խնդիրների առումով: Բայց նաեւ ուզում ենք, պէտք է կարողանանք աշխարհին ապացուցել, որ եթէ պատերազմ եղաւ, ողջ հայութիւնը դառնալու է մէկ բռունցք, ողջ հայութիւնը ի սփիւռս աշխարհի եւ Հայաստանի մէկ բռունցք է դառնալու, որպէսզի չթողնի, որ որեւէ մէկը կամք պարտադրի մեր երկրին եւ մեր ժողովրդին: Սա ինձ համար ամենակարեւոր հարցն է: Սա կեանքի հարց է: Սա մեր սերունդի խնդիրն է: Սրանից աւելի կարեւոր հարց չկայ: Ոչ մէկ հարց չի կարող այս հարցի հետ համամատուել: Ո՛չ իշխանութեան հասնելու մեր ձգտումը, ո՛չ իշխանութեանը կործանելու մեր կիրքը՝ չեն կարող գալ, հաւասարուել այս անհրաժեշտութեան հետ: Երկրի անվտանգութիւնը, սահմանների պաշտպանութիւնը, օտարի կողմից մեզ կամք չպարտադրելը այսօրուայ ամենակարեւոր հարցն է, որի շուրջ պէտք է համախմբուած լինի ողջ հայ ժողովուրդը, աշխարհի որ անկիւնում էլ որ լինի: Այն, ինչ իբրեւ արդիւնք մենք ձեռք ենք բերել 25 տարի պայքարելով, զրկանքների եւ չարչարանքների գնով, այսօր չպէտք է կորցնենք ներքին պառակտման, ներքին ինքնանպատակ պայքարների պատճառով:

ՀԱՐՑ.- Պարոն Մարգարեան, սահմանին ստեղծուած լարուածութեան միակ, ասեմ՝ հիմնական թէ գլխաւոր պատճառը, նշեցիք, որ Ադրբեջանի ներքին իրավիճակն է, այդ իրավիճակը աղերսներ չունի՞ Ապրիլի 24ի Ցեղասպանութեան 100ամեակի կամ Հայաստանի՝ ԵՏՄին անդամակցելու հետ:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Երկրորդ պարագայում դժուարանում եմ առնչութիւն տեսնել, բայց առաջին պարագայում Ցեղասպանութեան 100ամեակի առիթով, պարզ է, որ մենք աշխարհին պէտք է ներկայանանք քաղաքական մէկ այլ որակով, քաղաքական մէկ այլ մակարդակով: Հիմա Ադրբեջանի կողմից դա փորձ է, որ կարողանան այս լարուածութեամբ հարուածի տակ առնել 100ամեակի հետ կապուած մեր անելիքները: Բայց վստահ եմ՝ Ադրբեջանը չի հաւատում, որ պատերազմով կարող է հարց լուծել: Ադրբեջանը պատերազմով փորձում է նաեւ իր ներքին հարցերը լուծել եւ պահանջում է, որ դրա գինը մեր ժողովուրդը վճարի: Մենք պէտք է կարողանանք պինդ լինել, որ Ադրբեջանը հասկանայ, որ դա իր համար ապագայ կերտող ճանապարհ չէ: Դա իր հարցերի լուծումը չէ, ընդհակառակը՝ բարդացումն է: Դա առաջին հերթին պէտք է մեր իշխանութիւնները հասկանան: Եթէ այսօր մենք պէտք ունենք ազգային միասնութեան, ապա ազգային միասնութիւն հնարաւոր է միայն արդարութեան պայմաններով, ազգային միասնութիւն ստեղծուելու է ազատութեան պայմաններով: Սա մեր երկրի մէջ ամենահիմնական հարցն է: Մենք միասնականութեամբ միայն կը կարողանանք ներքին հարցերը շրջանցել եւ արտաքին ուժի նկատմամբ ստեղծել միասնական ճակատ:

ՀԱՐՑ.- Փառք Աստծոյ, Ադրբեջանի հետ յարաբերութիւններում ունենք բանակ, որ մինչ օրս արդիւնաւէտ հակադարձում է եւ պահում է մեր սահմանները եւ մեր անվտանգութիւնը: Միւս կողմում այս միջոցին Թուրքիայի կողմից ձեռնարկուող քաղաքական չար խաղերին հակադարձելուն մենք ինչքանո՞վ ենք պատրաստ: Նկատի ունեմ այս յայտարարութիւնները, Ապրիլի 24ի հետ կապուած Թուրքիայի նախագահի այդ հրաւէրը:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Թուրքիան անընդհատ մեզ փորձում է ուրիշ դաշտ մղել: Մենք ինչ որ առումով անցած տարիներին, այդ կուտը կերել ենք եւ գնացել ենք ուրիշ դաշտ: Առաջին հերթին մենք պէտք է դեռ վերադառնանք մեր ուղիղ ճանապարհին: Այս տարի՝ 2015 թուականին, պէտք է արձանագրութիւնները հետ կանչուեն, այդ էջը պէտք է փակուի: Սա ամենակարեւոր բանն է: Որպէսզի դաւութօղլուները չմտածեն, որ այդ սուտ, խաբուսիկ յայտարարութիւններով մենք անցեալը կը մոռանանք, դէպի ապագան կը գնանք, երկխօսութիւններ կը սկսենք, պատմաբանների քննարկումներ կ՛անենք եւ այլն, այս գործընթացին պէտք է վերջ տանք: Խօսքը Թուրքիայի հետ առճակատման մասին չէ: Առճակատումը մէկ ծայրայեղութիւն է, զիջել ի սկզբանէ, շեղուել ճիշդ ճանապարհից՝ մէկ այլ ծայրայեղութիւն: Պէտք է հասկանանք, որ այդ ծայրայեղութիւններին գնալու հնարաւորութիւնը մենք չունենք: Մենք պէտք է կարողանանք մեր յստակ դիմագծով պահանջով, հաստատակամութեամբ աշխարհին ներկայանալ իբրեւ մի միասնական ժողովուրդ:

ՀԱՐՑ.- Պարոն Մարգարեան, ձեր խօսքի մէջ հպանցիկ ակնարկ արեցիք նաեւ սահմանադրական բարեփոխումներին, որ ենթադրում է կառավարման համակարգի փոփոխութիւն: Ես անկեղծօրէն չգիտեմ, կառավարման նախագահական կամ կիսանախագահական համակարգն է աւելի արդիւնաւէտ, թէ խորհրդարանական կառավարման համակարգը: Խորհրդարանականը չեմ տեսել, նախագահականը տեսել եմ ու առանձնապէս ոգեւորուած չեմ: Բայց այստեղ մի նրբութիւն կայ: Հարցն այն է, որ իմ սուբյեկտիւ տպաւորութեամբ հանրային աւելի լայն շրջանակների մօտ ժամանակավրէպ է այդ Սահմանադրական փոփոխութիւնների գաղափարն առաջ մղելը:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Դա մեզ համար կենսական անհրաժեշտութիւն է: Մարդը կենդանուց տարբերւում է նրանով, որ կարողանում է իր նմանների փորձառութիւնից օգտուել: Եթէ մարդը չկարողանար ուրիշների փորձառութիւնից օգտուել, քարէ դարում կը մնար, չէր զարգանայ: Վերջապէս աշխարհում կայ փորձ: Կան երկրներ, որ նախագահական են, կիսանախագահական են, կան երկրներ, որ պարլամենտական են, կիսապառլամենտական: Երկու բնագաւարներում էլ կան լաւ ու վատ երկրներ: Բայց խորհրդարանական համակարգը Հայաստանում անհրաժեշտութիւն է առաջին հերթին ազգային անվտանգութեան առումով: Ներքին առճակատման մթնոլորտը մեր միջից պէտք է վերանայ: Մեր մէջ պէտք է բացառուի ներքին առճակատման վտանգը: Առճակատումներով առաջ գնալու գործընթացը մեր ազգի համար վտանգաւոր է: Եւ դա կարող է վերացնել միայն խորհրդարանականի տարբերակը, որտեղ կը սկսուի հաւաքական ղեկավարութեան հնարաւորութիւն: Կարծում եմ, սա առաջին անհրաժեշտութիւնն է: Երկրորդ՝ ժողովրդավարութիւնը, որի մասին մենք խօսում ենք, հնարաւոր է իրականացնել այսպէս ասած անձի իշխանութիւնը վերացնելու ճանապարհով, իսկ անձի կամայական իշխանութիւնը կարելի է վերացնել պարլամենտական Հայաստանի դրութեամբ: Որովհետեւ քաղաքական ուժերը կը պարտաւորուեն երկխօսութեամբ այս երկիրը առաջ տանել: Թէ՛ զարգացման համար եւ թէ ներքին անվտանգութեան, հանդուրժողականութեան, ժողովրդավարութեան առումով, պարլամենտական Հայաստանը անհրաժեշտութիւն է: Խորհրդարանական համակարգին դէմ են առաջին հերթին բոլոր այն ուժերը, որոնք հաւանական են տեսնում, որ նախագահի աթոռը կարող է իրենք գրաւեն, այսինքն՝ իրենք դառնան բռնապետ, եւ մենիշխանութիւնը իրենց կողմից իրականացուի: Ով հաւաքական մտահոգութիւն ունի երկրի ապագայի համար, երկիրը զարգացման ուղու վրայ դնելու, կը լինի պարլամենտական Հայաստանի կողմը: Այսօր սա է տրամաբանութիւնը: Մենք պատրաստ ենք ցանկացած անձի հետ հրապարակային քննարկում անել, բանավիճել, որպէսզի ժողովուրդը կարողանայ ճիշդ կողմնորոշուել:
Լոզունգներով պէտք չէ երկիրը պահել նոյն տեղում: Սա ամենակարճ ճանապարհն է: Ով հրաժարւում է այդ քննարկումից, նշանակում է՝ իր ուժերը բաւարար չեն: Ինքը փորձում է ինչ որ ատելութեան, սխալ պատկերացման, սխալ քաղաքականութեան ետեւում թաքնուելով բռնապետութեան տէր դառնալ: Մեր նպատակը երկիրը զարգացման ուղի դուրս բերելն է: Ուզում ենք բացառել ներքին առճակատումը, ուզում ենք երկրում հաստատել իրական ժողովրդավարութիւն:

ՀԱՐՑ.- Կարծում եմ՝ առաջիկայում՝ Մարտ-Ապրիլ ամիսներին աւելի շատ առիթներ կ՛ունենանք խօսելու բարեփոխումների մասին: Այսօր բաւարարուենք այսքանով: Շնորհակալութիւն յայտնեմ պարոն Մարգարեանին, յաջողութիւն մաղթեմ ՀՅԴ Բիւրոյի նոր կազմին եւ ձեզ, որպէս Բիւրոյի ներկայացուցիչ, ձեր յետագայ անելիքներում:
ՀՐԱՆԴ ՄԱՏԳԱՐԵԱՆ.- Շնորհակալութիւն: