4 Ù³ñïÇÝ Ødzó»³É ܳѳݷݻñáõ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñáõ ï³Ý ³ñï³ùÇÝ ·áñÍáó Û³ñ³µ»ñáõÃÇõÝÝ»ñáõ Û³ÝÓݳËáõÙµÇÝ ÏáÕÙ¿ áñ¹»·ñáõ³Í ÃÇõ 252 µ³Ý³Ó»õÁ ѳÛáõû³Ý ³ñ¹³ñ áõ ³Ýë³Ï³ñÏ»ÉÇ Çñ³õáõÝùÝ»ñáõÝ Ñ»ï³åÝ¹Ù³Ý ×³ÙµáõÝ íñ³Û ³ñӳݳ·ñáõ³Í Ýáñ³·áÛÝ Û³ÕóݳÏÁ »Õ³õª ï³ñµ»ñ áõÕÕáõÃÇõÝÝ»ñáí ³Ûɳ½³Ý å³ï·³ÙÝ»ñ ÷á˳Ýó»Éáí£

²Ù»ñÇÏ³Ñ³Û Ï³éáÛóÝ»ñáõÝ »õ Û³ïϳå¿ë àõ³ßÇÝÏÃÁÝÇ Ð³Û ¹³ïÇ Û³ÝÓݳËáõÙµÇÝ Ù»Í áõ ³Ýѳõ³ï³ÉÇ ×Ç·»ñáõÝ ßÝáñÑÇõ µ³Ý³Ó»õÁ áñ¹»·ñáõ»ó³õ ÙdzÛÝ Ù¿Ï ùáõ¿Ç ³é³õ»Éáõû³Ùµ, µ³Ûó »õ ³ÛÝå¿ë ³ÝÇϳ ѳëï³ï»ó, áñ ÂáõñùÇáÛ Û»ñÇõñ³ÝùÝ»ñÁ å³ñïáõû³Ý å³ïÇÝ µ³Ë³Í »Ý£ ÊáñùÇÝ Ù¿ç ¹¿Ù ùáõ¿³ñÏáÕ ËáñÑñ¹³ñ³Ý³Ï³ÝÝ»ñÁ ¹¿Ù ã¿ÇÝ 1915-ÇÝ ëÏë³Í ³ñ³ñùÝ»ñÁ ò»Õ³ëå³ÝáõÃÇõÝ Ïáã»Éáõ ïñ³Ù³µ³Ýáõû³Ý, ³ÛÉ ³ÝáÝù Ûëï³Ï ÁëÇÝ, ÿ Çñ»Ýó §á㦠ùáõ¿áí ÏÁ ÙÇïÇÝ ³ñ·»Éù ãѳݹÇë³Ý³É ³Ù»ñÇÏ»³Ý ÙÇçÝáñ¹áõû³Ùµ ׳ٵ³Û »É³Í ѳÛ-Ãñù³Ï³Ý Û³ñ³µ»ñáõÃÇõÝÝ»ñáõ µ³ñ»É³õٳݣ

ä¿ïù ¿ Ýß»É, áñ Ð³Û ¹³ïÇ Ñ»ï³åÝ¹Ù³Ý Ù»ñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ³Ýó»³ÉÇÝ »õë Ïïñ³Í »Ý ÝáÛݳÝÙ³Ý ×³Ý³å³ñÑ, ë³Ï³ÛÝ í»ñç³õáñáõû³Ý, ·É˳õáñ³µ³ñ êåÇï³Ï î³Ý áõ ³Ù»ñÇÏ»³Ý í³ñã³Ï³½ÙÇ §Ñ»é³ï»ë áõ ˻ɳÙÇï¦ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõû³Ý å³ï׳éáí ã»Ý í³õ»ñ³óáõ³Í ËáñÑñ¹³ñ³ÝÇÝ ÏáÕÙ¿£ Þ³ïáÝó Ï³Û ³ÛÝ ïå³õáñáõÃÇõÝÁ, áñ ²Ý·³ñ³ÛÇ »õ àõ³ßÇÝÏÃÁÝÇ ÙÇç»õ ÏÁ ˳ÕóáõÇ ¹Çõ³Ý³·Çï³Ï³Ý ë³¹ñ³ÉÇ Ë³Õ ÙÁ, áõñ Ù¿Ï ÏáÕÙ¿ ѳÛáõû³Ý ³ÏÝϳÉáõû³Ý ·áѳóáõÙ ÏÁ ïñáõǪ Û³ÝÓݳËáõÙµÇ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ íñ³Û ÝÙ³Ý µ³Ý³Ó»õ»ñáõ áñ¹»·ñáõÙáí, ÙÇõë ÏáÕÙ¿ ·áѳóáõÙ ÏÁ ïñáõÇ ÂáõñùÇáÛª µ³Ý³Ó»õÁ ËáñÑñ¹³ñ³ÝÇÝ ÏáÕÙ¿ Ù»ñÅ»Éáí£ ²Ûë ˳ÕÇÝ ï³ñµ»ñ ѳݷñáõ³ÝÝ»ñáõÝ ³Ï³Ý³ï»ë »Õ³Ýù Ý³Ë 1975-ÇÝ, ³å³ª 1984-ÇÝ, Û»ïáÛª 2000-ÇÝ, 2005-ÇÝ »õ 2007-ÇÝ èÇÏÁÝÇ ûñáí, ѳÛñ »õ áñ¹Ç äáõß»ñáõ ûñáí, äÇÉ øÉÇÝÃÁÝÇ ûñáí, ÇëÏ Ødzó»³É ܳѳݷݻñáõ Ýáñ³•áÛÝ Ý³Ë³·³ÑÇݪ ä³ñ³ù úå³Ù³ÛÇ Ù»ÕÏ Ï»óáõ³ÍùÇÝ ³Õ³Õ³ÏáÕ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÁ Éë»óÇÝù ݳËáñ¹ ³åñÇÉÇÝ£ ²ÝóÝÇÝù µ³Ý³Ó»õÇÝ Ù¿ç ·áÛáõÃÇõÝ áõÝ»óáÕ å³ï·³ÙÝ»ñáõÝ£

²é³çÇÝÁ áõÕÕáõ³Í ¿ ÂáõñùÇáÛ, áñ ÏÁ ÛáËáñï³ñ, ÿ µ³Ý³Ó»õÁ åÇïÇ Ó³ËáÕÇ, áñáíÑ»ï»õ ³Ý ÝáÛÝÇëÏ ³Ûë ѳݷñáõ³ÝÇÝ ã¿ Ññ³Å³ñ³Í Çñ ëݳÝÏ í³ñù³·ÇÍ¿Ý »õ ù³ñá½³ñß³õ¿Ýª Çñ ëáõïÁ ǵñ»õ Çñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ ÁݹáõÝÇÉ ï³Éáõ£

ÜáÛݳÝÙ³Ý å³ï·³Ù ÙÁ áõÕÕáõ³Í ¿ êåÇï³Ï î³Ý å»ïÇÝ áõ Çñ ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõû³Ý í³ñÇãÝ»ñáõݪ óáÛó ï³Éáí, áñ ѳÛáõû³Ý ¹¿Ù ÂáõñùÇáÛ å»ïáõû³Ý ·áñÍ³Í á×ÇñÁ ò»Õ³ëå³ÝáõÃÇõÝ Ïáã»É¿ ³ÛÉÁÝïñ³Ýù ãáõÝÇ, áñáíÑ»ï»õ ѳϳé³Ï å³ñ³·³ÛÇÝ ³ÝáÝù ³õ»ÉÇ áõ ³õ»ÉÇ ÍÇͳջÉÇ åÇïÇ ¹³éݳݪ ³Ý³é³ñÏ»ÉÇ ×ßÙ³ñïáõû³Ý ÙÁ ѳëï³ïáõÙ¿Ý Ëáõë³÷»Éáí »õ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù á×ñ³·áñÍ å»ïáõû³Ý áõ ³Ýáñ ųé³Ý·áñ¹Ý»ñáõÝ å³ï³Ý¹ ¹³ñÓÝ»Éáí£

Þ³ï ϳñ»õáñ å³ï·³Ù ÙÁ áõÕÕáõ³Í ¿ ݳ»õ Ù»½Çª ѳۻñáõë, áñáíÑ»ï»õ ³Ûë µ³Ý³Ó»õÇÝ áñ¹»·ñáõÙáí å³ñ½ ÏÁ ¹³éݳÛ, áñ Ù»ñ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ å¿ïù ã¿ ëïáñ³·Ý³Ñ³ï»É, ³ÛÉ Ù»ñ ³ñ¹³ñ Çñ³õáõÝùÝ»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ Ç ·áñÍ ¹ñáõ³Í ³ß˳ï³ÝùÁ å¿ïù ¿ ß³ñáõݳϻɣ

Ü»ñùÇÝ ×³Ï³ïÇ íñ³Û ³Ûë í»ñçÇÝ ½³ñ·³óáõÙÁ Ïáõ ·³Û ѳëï³ï»Éáõ Ù»ñ ¹³ïÇÝ Ñ³Ù³ñ ï³ñáõáÕ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñáõÝ áõ ×Ç·»ñáõÝ ÙdzëÝáõû³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝÁ£ ä³ñ½ ¿, áñ ³é³õ»É³µ³ñ ë÷Çõéù»³Ý ×Ç·»ñáí ³ñӳݳ·ñáõ³Í ³Ûë Û³ÕóݳÏÝ»ñÁ ß³ï ³õ»ÉÇ Ù»Í åÇïÇ ÁÉɳÛÇÝ, »Ã¿ ѳÛñ»ÝÇ å»ïáõÃÇõÝÁ Ùdzݳñ Ù»½Ç, µ³Ûó г۳ëï³ÝÇ Çß˳ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ µ³Ý³Ó»õÇ áñ¹»·ñáõÙÁ ÷áñÓ»óÇÝ Çñ»Ýó ï»ë³Ï¿ïÝ»ñáõÝ Í³é³Û»óÝ»É »õ Áë»É, ÿ ³ëÇϳ ³å³óáÛó ¿, ÿ ѳÛ-Ãñù³Ï³Ý ³ñӳݳ·ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ã»Ý ËáãÁݹáï»ñ гÛáó ó»Õ³ëå³Ýáõû³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ×³Ý³ãÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÁ£ γÛÇÝ Ý³»õ ß³ñù ÙÁ µ³ñÓñ³ëïÇ×³Ý å³ßïûÝ»³Ý»ñ, ù³Õ³ù³•¿ïÝ»ñ, áñáÝù Çñ»Ýó ßáõÝãÁ µéÝ³Í ÏÁ Ûáõë³ÛÇÝ, áñ µ³Ý³Ó»õÁ Ù»ñÅٳݪ í³ËݳÉáí, áñ ³Ý ÏñÝ³Û ËáãÁݹáï»É ѳÛ-Ãñù³Ï³Ý Û³ñ³µ»ñáõÃÇõÝÝ»ñáõ µÝ³Ï³ÝáݳóáõÙÁ£ Æ ½áõñ »Ý ݳ»õ ѳÛñ»ÝÇ Çß˳Ýáõû³Ý ÏáÕÙ¿ ÑÝãáÕ ³ÛÝ åݹáõÙÝ»ñÁ, ÿ µ³Ý³Ó»õÁ ×ÝßáõÙ ¿ ²Ý·³ñ³ÛÇ íñ³Û µ³Ý»óáõ³Í, áñáíÑ»ï»õ ݳ˳·³Ñ ä³ñ³ù úå³Ù³ »õ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍáó ݳ˳ñ³ñ øÉÇÝÃÁÝ Ññ³å³ñ³Ï³õ ç³Ýù Ç ·áñÍ ¹ñÇݪ µ³Ý³Ó»õÁ í³õ»ñ³óáõÙÁ ³ñ·ÇÉ»Éáõ£

ÂÇõ 252 µ³Ý³Ó»õÁ ³Ûë ÇÙ³ëïáí »õë å¿ïù ¿ å³ï·³Ù ÁÉɳÛ, áñå¿ë½Ç ³ñӳݳ·ñáõÃÇõÝÝ»ñáõÝ Ý»ñÏ³Û ï³ñ³½áí ³ÝáÝó í³õ»ñ³óÙ³Ý Ï³éãáÕÝ»ñÁ ·ÇïݳÝ, áñ ³ñӳݳ·ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÏÁ ѳϳ¹ñáõÇÝ ß³Ñáõ³Í Û³ÕóݳÏÝ»ñáõ áõÕÇÇÝ, »õ ÿ г۳ëï³ÝÇ »õ ÂáõñùÇáÛ ÙÇç»õ áñ»õ¿ Û³ñ³µ»ñáõû³Ý Ù»ÏݳϿïÁ å¿ïù ¿ ÁÉÉ³Û ò»Õ³ëå³Ýáõû³Ý ׳ݳãáõÙÁ »õ Ù»ñ µáÉáñ ³ñ¹³ñ Çñ³õáõÝùÝ»ñáõÝ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ£