ԵՐԵՒԱՆ, «Փանորամա».– Եղբայրական այցելութեամբ 7 Մայիսին Վատիկան մեկնած Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսը 8 Մայիսին Առաքելական պալատին մէջ հանդիպում ունեցած է Հռոմի կաթողիկէ եկեղեցւոյ սրբազան քահանայապետ Ֆրանսիս պապին հետ: Այս մասին կը հաղորդէ Մայր աթոռ Ս. Էջմիածինի տեղեկատուական համակարգը:

Հանդիպմանը ներկայ եղած են Արժանթինի Հայոց թեմի առաջնորդ Գիսակ արք. Մուրադեանը, Միացեալ Նահանգներու Հայոց Արեւելեան թեմի առաջնորդ Խաժակ արք. Պարսամեանը, Մայր աթոռի Միջեկեղեցական յարաբերութիւններու բաժինի տնօրէն, Արթիկի թեմի առաջնորդ Յովակիմ եպս. Մանուկեանը, գաւազանակիր Անանիա աբեղայ Ծատուրեանը, Իտալիոյ Հայոց հոգեւոր հովիւ Թովմա աբեղայ Խաչատրեանը եւ Մայր Աթոռի Տեղեկատուական համակարգի տնօրէն Վահրամ քահանայ Մելիքեանը, ինչպէս նաեւ Ս. աթոռին մէջ Հայաստանի դեսպան Միքայէլ Մինասեանը։

Երկու եկեղեցիներու պատուիրակութիւններուն ներկայութեամբ հովուապետերուն հանդիպումէն առաջ Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց հայրապետը եւ Հռոմի Ֆրանսիս պապը առանձնազրոյց ունեցած են:

Հանդիպման ընթացքին Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը արտասանած է ողջոյնի խօսք մը, որուն մէջ ըսած է.
«Ուրախութեամբ ենք հետեւել բազմերես գործունէութեանը Ձերդ Սրբութեան, ով աստուածպարգեւ առոյգութեամբ, որպէս քաջ հովուապետ, անձանձրոյթ նուիրումով է իր առաքելութիւնն իրականացնում եւ գործունէութիւն ծաւալում ի շահ կաթոլիկ fկեղեցու պայծառութեան, բարօրութեան ու բարեկարգութեան, այլեւ մեծ նպաստ բերում ողջ աշխարհում քրիստոնէական հաւատքի, հոգեւոր-բարոյական արժէքների ամրապնդմանը, մարդու իրաւունքների պաշտպանութեանը, աշխարհում խաղաղութեան եւ համերաշխութեան հաստատմանը: Ձերդ Սրբութեան առանձնայատուկ ուշադրութիւնը երիտասարդութեան հանդէպ, ձեր հոգատարութիւնը աղքատների ու նեղեալների նկատմամբ մեծ արձագանգ է գտնում մարդկանց հոգիներում եւ զօրացնում սէրը ձեր անձի եւ Քրիստոսի Սուրբ եկեղեցու հանդէպ: Առաքելահաստատ եւ հինաւուրց մեր եկեղեցին եւս, թօթափած խորհրդային աստուածամերժ տարիները, նոր եռանդով լծուած է տէրունապատուէր առաքելութեան իրականացմանը Հայաստանում՝ բիբլիական Արարատի երկրում, ազատ ու անկախ ապրելու իր իրաւունքի ճանաչման համար պայքարող Արցախում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնում եւ աշխարհի տարբեր երկրներում սփռուած մեր ժողովրդի կեանքում: Հայ եկեղեցին մեծ կարեւորութիւն եւ ուշադրութիւն է դարձնում երիտասարդութեան հետ աշխատանքին, մատաղ սերնդի հոգեւոր-բարոյական դաստիարակութեանը, աղքատներին օժանդակութեանը, մարդկութեան առջեւ ծառացած արդի մարտահրաւէրների դիմագրաւմանը՝ մեր հայրերի սուրբ ժառանգութեան եւ Աւետարանի սուրբ պատգամների համաձայն:
Գոհունակութիւն է մեզ համար անդրադառնալ, որ եկեղեցու առջեւ ծառացած շատ մարտահրաւէրներ յաղթահարելիս, մենք կարողացել ենք համագործակցութեան լաւ օրինակներ արձանագրել կաթոլիկ եկեղեցու հետ:

Սիրեցեալ եղբայր ի Քրիստոս, մեր հանդիպումն այսօր խորհրդանշական է, քանզի Մայիսի 8ին եւ Մայիսի 9ին շատ ազգեր ու պետութիւններ տօնախմբում են համաշխարհային չարիքի՝ ֆաշիզմի դէմ տարած յաղթանակը: 20րդ դարում երկու համաշխարհային պատերազմների աւերներն ու բռնութիւնները տեսած մարդկութիւնը դեռ չի կարողացել ձերբազատուել պատերազմների, հումանիտար ու բնապահպանական աղէտների, քաղաքական ու տնտեսական ճգնաժամերի արհաւիրքներից: Այսօր աշխարհի տարբեր անկիւններում բռնկուած են հակամարտութիւններ, որոնք վիշտ ու տառապանքներ են բերում մարդկանց, սփռում աւեր, կորուստ, հաւելում կարիք եւ աղքատութիւն: Մեր հանապազ աղօթքներում են հակամարտութեան մէջ յայտնուած երկրների ժողովուրդները, ի մասնաւորի՝ Ուկրաինայի, Մերձաւոր Արեւելքի, Սիրիայի, որ քրիստոնէութեան օրրաներից է եւ դարեր ի վեր եղել է բնակավայր իսլամ եւ քրիստոնեայ ժողովուրդների խաղաղ գոյակցութեան: Սիրիայում տեղ գտնող արհաւիրքներին վերջերս յաւելուեց նաեւ Թուրքիայի աջակցութեամբ ծայրայեղական զինեալների կողմից աւիրումն ու հայաթափումը գերազանցապէս հայորդիներով բնակեցուած Քեսաբի: Մենք խստօրէն դատապարտում ենք աշխարհի խաղաղութիւնը խաթարող հակամարտութիւնները, ահաբեկչութիւնները, որոնք ամբողջականօրէն հակառակ են Աստծոյ կամքին, ինչպէս առաքեալն է ասում՝ «Աստուած խռովութեան Աստուածը չէ, այլ՝ խաղաղութեան» (Ա. Կորնթ. 14. 33):

Սիրիայում, Դեր Զօրի անապատներում հանգչում են հազարաւոր հայորդիներ, որոնք զոհ գնացին 20րդ դարում մարդկութեան դէմ գործուած առաջին ոճրագործութեան՝ Հայոց Ցեղասպանութեան: Սիրիան ապաստան տուեց արհաւիրքներից մազապուրծ հայ ժողովրդի զաւակներին: Ճշմարիտ է ասուած, թէ ով դասեր չի առնում պատմութիւնից՝ ստիպուած է այն վերապրել: Ցաւօք, ժամանակին չդատապարտելով Հայոց Ցեղասպանութիւնը, աշխարհն ականատես եղաւ մէկ այլ ոճրագործութեան, որը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում իրագործուեց հրեայ ժողովրդի նկատմամբ: Տակաւին թարմ են յիշողութիւնները նաեւ Ռուանդայում եւ Դարֆուրում տեղի ունեցած Ցեղասպանութիւնների:

Մենք քաջատեղեակ ենք, որ Ձերդ Սրբութիւնն ինչպէս Արգենտինայում իր պաշտօնավարութեան տարիներին, այնպէս էլ որպէս կաթոլիկ եկեղեցու քահանայապետ՝ իր յստակ դիրքորոշումն է ներկայացրել Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերեալ: Յաջորդ տարի հայ ժողովուրդն ի Հայաստան եւ ի սփիւռս աշխարհի յիշատակելու է Հայոց Ցեղասպանութեան հարիւրերորդ տարելիցը: Ի Քրիստոս սիրեցեալ եղբայր, hրաւիրում ենք Ձերդ Սրբութեանը 2015 թուականին այցելելու Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածին: Հաւատաւոր մեր ժողովրդի համար հոգեւոր մխիթարութիւն պիտի լինի Ձերդ Սրբութեան եւ մեր զաւակաց միասնական աղօթակցութեամբ Միածնաէջ Մայր տաճարից աղօթք վերառաքել առ Բարձրեալն Աստուած՝ Հայոց Ցեղասպանութեան անմեղ զոհերի, աշխարհի խաղաղութեան եւ մարդկութեան բարօրութեան համար:
Անհուն մխիթարութեան զգացումով տեղեկացնում ենք նաեւ, որ մեր Սուրբ եկեղեցին ձեռնարկել է Հայոց Ցեղասպանութեան նահատակների սրբադասման գործընթացը, եւ Աստծոյ ողորմած կամքով 2015 թուականին պիտի կատարուի սրբադասումը:

Ապա սրբազան քահանայապետը եւս ողջունած է Ամենայն Հայոց կաթողիկոսն ու Հայաստանեայց առաքելական Ս. եկեղեցւոյ պատուիրակութիւնը: Ան անդրադարձած է Հայ առաքելական եւ Հռոմի կաթողիկէ եկեղեցիներուն միջեւ առկայ փոխյարաբերութիւններուն՝ գոհունակութեամբ նշելով, որ վերջին տասնամեակներուն անոնք աւելի սերտացած ու ջերմացած են: Հռոմի սրբազան քահանայապետը նաեւ շնորհակալութիւն յայտնած է վեհափառ հայրապետին՝ երկու եկեղեցիներուն միջեւ երկխօսութեան զարգացման բերած կարեւոր զօրակցութեան համար: Մասնաւորապէս խօսելով մեր օրերուն նահատակութեան մասին՝ Ֆրանսիս պապ կոչ ուղղած է չմոռնալու նախորդ դարուն հոսած հայ քրիստոնեայ նահատակներուն արիւնը։ Ան ընդգծած է. «Իրականութեան մէջ ողբերգական դիպուածներով Քրիստոսի համար իրենց արիւնը հեղած նահատակներուն թիւը անցեալ դարուն շատ աւելի է, քան առաջին դարերուն: Եւ այս մարտիրոսութեան մէջ հայ ժողովուրդի զաւակները ունին իրենց պատուաւոր տեղը:

…Նահատակներու վկայութիւնը՝ ողբերգական եւ բարձր, պէտք չէ մոռացութեան տրուի: Ինչպէս առաջին դարերուն մարտիրոսներուն արիւնը դարձաւ սերմը եկեղեցւոյ, այնպէս ալ մեր օրերուն բազմաթիւ քրիստոնեաներուն արիւնը եկեղեցիներու միասնութեան սերմը կը հանդիսանայ: Տառապանքի էքումենիզմը, նահատակութեան էքումենիզմը, արեան էքումենիզմը հզօր կանչ է եկեղեցիներուն միջեւ՝ քալելու համերաշխութեան երկար ճանապարհով»:
Նուէրներու պաշտօնական փոխանակումէն ետք Ռետեմպթորիս Մայր մատուռին մէջ Ֆրանսիս պապին եւ Գարեգին Բ. կաթողիկոսին նախագահութեամբ կատարուած է համատեղ աղօթք՝ աշխարհի խաղաղութեան համար: