Յունուար 13ին Սվազիլանտի թագաւոր Մսուատի Գ. հայկական Սուրբ Յարութիւն մատուռը եւ վանքապատկան հողերը պաշտօնապէս փոխանցած է Էջմիածինի կաթողիկոսարանին:

Մէկ տարի առաջ հայկական համայնքի ներկայացուցիչները Սվազիլանտի թագաւոր Մսուատի Գ. փոխանցած են խնդրագիր՝ Սուրբ Յարութիւն եկեղեցին Էջմիածինի կաթողիկոսարանին փոխանցելու մասին:

Հիմա, արդէն Սվազիլանտի հայկական մատուռը իրապէս դարձաւ հայկական եւ այսուհետեւ օրէնքով կը պատկանի կաթողիկոսարանին:

Հեռաւոր ափրիկեան թագաւորութեան մէջ հայկական եկեղեցին յայտնուած է վերջերս՝ 1989ին, շնորհիւ Գրիգոր Տէր Պալեանի:

Սվազիլանտի քաղաքացի Գրիգոր Տէր Պալեան ծնած է 1914ին, Այնթապ: Հայոց Ցեղասպանութեան ընթացքին Գրիգորի մայրը՝ 20օրեայ տղան ձեռքը, քալելով կը հասնի ամուսինին մօտ՝ Գահիրէ, իսկ քանի մը ամիս անց կը մահանայ: Աւարտելով Գահիրէի հայկական համալսարանը՝ Գրիգոր 12 տարի կ՛աշխատի Խարթումի մէջ (Սուտան), ուր այդ ժամանակ կը գործէր բաւական մեծ հայկական համայնք: Ապա կը սկսի աշխատելու Եոհանեսպուրկի մէջ (ՀԱՀ)՝ Olivettի-ի ընկերութեան մէջ:

Հասուն տարիքին Գրիգոր Տէր Պալեան կ՛որոշէ հաստատուիլ Սվազիլանտ, ուր, իր իսկ խօսքերով, իրեն համար կը բացայայտուի հիանալի վայր մը՝ Փայն Վելին (Սոճիի հովիտ), որ կը գտնուի Սվազիլանտի մայրաքաղաք Մպապանէն ոչ հեռու: Տեսնելով այդ վայրը, Գրիգոր կ՛որոշէ, որ այստեղ կ՛ուզէ անցընել իր կեանքի մնացած տարիները ու այդտեղ ալ մահանալ:

Փայն Վելի կեդրոնը, որուն բնապատկերը անոր կը յիշեցնէր Հայաստանը, Գրիգոր կը գնէ 11 ակր հողատարածք ու կը կ՛առուցէ հայկական փոքրիկ մատուռ մը, կը տնկէ 1770 սոճի եւ եղեւնի: Մատուռին կողքէն փոքրիկ գետ մը կը հոսի, զոր Գրիգոր կ՛անուանէ Արաքս, նոյնիսկ վահանակ կը տեղադրէ այդ անունով: Եկեղեցւոյ շինարարութիւնը կը տեւէ չորս տարի՝ 1985էն մինչեւ 1989:

Շուրջ 60 հոգի նուիրատուութիւն կատարած է մատուռի կառուցման համար, Olivetti-ի ընկերութիւնը նոյնպէս, ուր երկար տարիներ աշխատած է Գրիգոր:

Մատուռը փոքրիկ է, ունի երկու գմբէթ:

Կառուցման համար օգտագործուած է տեղական շինանիւթ: Հետաքրքրական է, որ մատուռի յետնամասը յենուած է մեծ քարի մը վրայ, որ կը ծառայէ իբրեւ խորան, ինչպէս Հայաստանի Սուրբ Գեղարդ եկեղեցին:

Այսօր, ափրիկեան փոքրիկ թագաւորութեան մէջ կը գործէ փոքրիկ հայկական համայնք մը՝ ընդամէնը 8 մարդ: