ԵՐԵՒԱՆ.– 20 Նոյեմբերին «Փաստարկ» մամլոյ ակումբին մէջ տեղի ունեցած մամլոյ ասուլիսին ընթացքին ՀՅԴ Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեան խօսեցաւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի նախագահներուն ունեցած վերջին հանդիպումին մասին, անդրադարձաւ Մաքսային Միութեան Հայաստանի անդամակցութեան ու անոր հանգամանքներուն, ինչպէս նաեւ լուսարձակի տակ առաւ թրքական–ռուսական եւ հայկական–ռուսական յարաբերութիւնները:

«Տարածաշրջանում լարուածութեան թուլացման ցանկութիւնները դեռ որ ցանկութիւններ էլ մնում են։ Այս ֆոնի վրայ Արցախեան հիմնախնդիրը նոր առաջընթաց չի խոստանում, որովհետեւ այդ գործընթացի համարեա փակուղային վիճակի հիմնական պատասխանատուն Ադրբեջանն է, ով իր կեցուածքը փոխելու ոչ մի նշան չի ցոյց չի տալիս: Եթէ Թուրքիան Ադրբեջանին հասկացնի, որ նա յաւերժ չի կարող պատանդ մնալ իր քաղաքականութեանը, ապա խնդրի կարգաւորումը հնարաւոր կը դառնայ: Սակայն լաւատես լինելու հիմքեր այս առումով դեռեւս չկան: Ադրբեջանը դժուար թէ փոխի իր քսանչորս տարուայ դիրքորոշումը: Միաժամանակ, երէկ (19 Նոյեմբեր) Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը պէտք է դրական համարել: Անհրաժեշտ է շարունակել ճիգերը՝ ԼՂՀ միջազգային ճանաչման ուղղութեամբ: Եթէ աշխարհում գտնուի 10-15 երկիր, որոնք Արցախը կը ճանաչեն գոնէ Հայաստանի չափով, ապա դա բաւական մեծ ճնշում կը լինի Ադրբեջանի վրայ, որն էլ ստիպուած կը լինի փոխել իր դիրքորոշումը», նշեց Մանոյեան:

Ան դիտել տուաւ, որ Վիեննայի մէջ կայացած Սարգսեան-Ալիեւ հանդիպումը «ոչինչ չասող հանդիպում էր»: «Եթէ հանդիպումներ չլինեն, իրավիճակն էլ աւելի լարուած կը լինի, իսկ երբ հանդիպումներ են տեղի ունենում, վիճակը համեմատաբար հանգիստ է լինում: Ինչ վերաբերում է պատերազմի հաւանականութեանը, ապա այն միշտ, թէկուզ այս պահին էլ կայ: Պէտք է մշտապէս պատրաստ լինել ռազմական գործողութիւնների, միջազգային հանրութիւնը պէտք է հասկացնի Ադրբեջանին, որ չի կարելի երեխայի պահուածք դրսեւորել», ըսաւ Կիրօ Մանոյեան՝ յոյս յայտնելով, որ Սարգսեան-Ալիեւ հանդիպումէն ետք, յառաջիկայ շաբաթներուն ընթացքին, սկսի Ստեփանակերտի օդակայանի օգտագործումը։

«Յոյսս այնքանով է մեծ, որ սրանից առաջ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդները խոստացել էին, որ այն պէտք է գործարկուի», յիշեցուց քաղաքական գործիչը:

Անդրադառնալով Մաքսային Միութեան Հայաստանի անդամակցութեան՝ Մանոյեան նկատել տուաւ, որ հոն խնդրայարոյց է յատկապէս Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը: «Դեռեւս ոչինչ էլ պարզ չէ, յստակութիւն չկայ ոչ միայն Ղարաբաղի, այլեւ մնացած դրոյթների մասով: Լաւատեսութեան որեւէ հիմք չկայ, որ ՄՄին Հայաստանի անդամութիւնն ինչ որ կերպ կը լուծի Ղարաբաղի հարցը: Անհրաժեշտ է յստակեցնել անդամութեան պայմանները: Շատ է խօսւում ՄՄին անդամութեան դէպքում Հայաստանի ինքնիշխանութեան կորստի մասին, սակայն այդ հարցը չի կարելի այսքան հաստատ պնդել», ըսաւ Մանոյեան։

«Շատ է խօսւում, թէ՝ շտապում ենք, այսքան պայմանագրերը պէտք է մշակուեն, ստորագրուեն եւ այլն, սակայն դրանցից որեւէ մէկը յայտնի չէ, եւ Հայաստանի մասով պարզ չէ, թէ Հայաստանն ինչպիսի պարտաւորութիւններ է ստանձնում», յայտնեց ան։

Բանախօս նշեց, թէ Դաշնակցութիւնը սկզբունքային հակառակութիւն չունէր Մաքսային Միութեան անդամակցիլ-չանդամակցելու հարցին առնչութեամբ, բայց պէտք է պայմանները յստակ ըլլան: «Հակառակութիւն չունենք, որովհետեւ ծանօթ չենք պայմաններին. այսինքն՝ յայտնի չէ, թէ ինչ պիտի վճարենք: Նոյնքան անորոշ են մեզ համար Եւրամիութեան հետ գործակցութեան այդ պայմանագրի պայմանները, սկզբունքօրէն դրան էլ դէմ չենք: Դրա համար անհրաժեշտ է, որ յստակ լինի, թէ ինչ պայմանների մասին է խօսքը», պարզաբանեց Կիրօ Մանոյեան՝ յորդորելով չշահարկել ինքնիշխանութեան մէկ մասը զիջելու խնդիրը, քանի որ խորքին մէջ որեւէ միութեան կամաւոր մաս կազմելով, բնականաբար որոշ զիջում պիտի կատարես, սակայն քու կատարած զիջումդ պէտք է հաւասար ըլլայ այդ միութեան անդամ բոլոր պետութիւններուն զիջումներուն: «Իսկ եթէ այդպէս չի լինելու, ուրեմն արդէն խնդիր կայ: Դրա համար էլ պէտք է ամէն ինչ պարզ ու յստակ լինի, քանի որ անորոշութիւնը լաւ բանի նշան չէ»:

Անդրադառնալով յառաջիկային Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինի  Հայաստան կատարելիք այցելութեան, ինչպէս նաեւ Թուրքիա-Ռուսիա յարաբերութիւններուն՝ Կիրօ Մանոյեան յայտնեց. «Թուրքիա-Ռուսաստան յարաբերութիւնները, մանաւանդ տնտեսութեան բնագաւառում, բաւական սերտ են եւ ի վերջոյ իրենց ազդեցութիւնը կ՛ունենան երկու երկրների քաղաքական յարաբերութիւնների եւ տարածաշրջանային նրանց ազդեցութեան բաժանման վրայ։ Պէտք է յիշել, որ մինչեւ Հայաստան գալը Սանկտ Պետերբուրգում Վլադիմիր Պուտինը պէտք է հանդիպի Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ, եւ այդ հանդիպմանը խիստ ուշադիր պէտք է լինել: Ռուս-թուրքական սերտացող յարաբերութիւնները կարող են ազդել ռուս-հայկական յարաբերութիւնների վրայ», յայտնեց ան։

Ըստ անոր, Հայաստան պէտք է ուշադրութիւն դարձնէ այն երեւոյթին, թէ այդ հանդիպումը ի՛նչ արդիւնքներ պիտի տայ, յատկապէս տնտեսական կապերու իմաստով, որոնք բաւական սերտ են եւ անոնք, ի վերջոյ, իրենց քաղաքական ազդեցութիւնը պիտի ունենան երկու երկիրներու յարաբերութիւններուն, հայկական–ռուսական կապերուն, ինչպէս նաեւ նաեւ տարածաշրջանային զարգացումներուն վրայ: «Հայաստանն էլ այդ յարաբերութիւնների վրայ ազդելու որեւէ հնարաւորութիւն չունի», յայտնեց ան։

Անդրադառնալով Վ. Փութինի այն յայտարարութեան, թէ Հայաստանն ու Ղազախստանը պէտք է ՀՕՊ միասնական համակարգեր ստեղծեն, Կիրօ Մանոյեան դիտել տուաւ, որ՝ «դա տարածաշրջանում սրացումներ կը բերի: Ովքեր սրացումների առիթ են փնտռում, կարող են դա որպէս պատրուակ օգտագործել, այլապէս՝ ոչ մի այլ ազդեցութիւն չի լինի, դեռ հակառակը՝ կը ստիպի տարածաշրջանի պետութիւններին աւելի զուսպ լինել պատերազմական գործողութիւնների դիմելուց առաջ»:

«Ու հնարաւոր է, որ Պուտինի այդ յայտարարութիւնը՝ Հայաստան գալուց առաջ, մեսիջ է ո՛չ միայն Հայաստանին, այլեւ Արեւմուտքին՝ ընդհանրապէս, որպէսզի նա տարածաշրջանային իր ծրագրերում ուշադիր լինի», եզրափակեց Կիրօ Մանոյեան: