Դիտելու համար հարցազրոյցը այցելել հետեւեալ կայքէջը:

Վարեց՝ ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ

ՀՀ նախագահի աշխատակազմի հասարակութեան եւ տեղեկատուութեան միջոցների հետ կապերի վարչութիւնը տարածել է նախագահ Սերժ Սարգսեանի հարցազրոյցը «Արմնիւզ» հեռուստաընկերութեան «Բանաձեւ» ծրագրին, որը ներկայացնում ենք ստորեւ (յապաւումով).

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Պարոն նախագահ, տեւական ընդմիջումից, ըստ էութեան, տասը ամիս դադարից յետոյ, դուք հանդիպեցիք Ադրբեջանի ձեր գործընկերոջ հետ: Ինչպէ՞ս էք գնահատում բանակցութիւնները:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Մենք, ընդհանրապէս, ելնում ենք այն հանգամանքից, որ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի ռազմական լուծում գոյութիւն չունի: Եւ եթէ այդպէս է, ապա խնդիրը պէտք է լուծուի բանակցութիւնների միջոցով: Ուստի, մենք մշտապէս, առանց ձեւականութիւնների, ինչպէս ասում են՝ «առանց նազ ծախելու», մշտապէս համաձայնւում ենք հանդիպումների, առաւել եւս՝ բարձր մակարդակով հանդիպումների, եւ այս դէպքն էլ բացառութիւն չէր: Մենք անմիջապէս արձագանգեցինք Ռուսաստանի նախագահի հրաւէրին՝ հանդիպելու Սոչիում, եւ ինչպէս տեսաք՝ հանդիպումը կայացաւ:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.– Արդեօք ձեռքբերուած պայմանաւորուածութիւնները հիմք կը ծառայե՞ն հրադադարը պահպանելու համար: Ընդհանրապէս, խօսուե՞ց վերջին միջադէպերի մասին:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Վերջին միջադէպերի մասին չէր կարող չխօսուել, որովհետեւ միջադէպերի կանխարգելումը բանակցային գործընթացի բաղկացուցիչ մաս է: Բայց առանձին պայմանաւորուածութիւն, որպէս այդպիսին, ձեռք չբերուեց՝ ելնելով այն հանգամանքից, որ դա ինքնըստինքեան ենթադրւում է: Չեմ կարծում, որ իմաստ ունի խօսել նոր համաձայնագրի մասին, որովհետեւ՝ ի՞նչ տարբերութիւն այդ համաձայնագիրը հիմա է կնքւում, թէ նախկինում է կնքուել՝ առաւել եւս, որ նախկինում՝ 1994 եւ 1995 թուականներին երկու համաձայնագրեր են կնքուել, եւ կողմերն ուղղակի պարտաւոր են կատարելու այդ համաձայնագրերի պահանջները: Այլ բան, եթէ նոր դրոյթներ լինեն եւ նոր դրոյթների հիման վրայ համաձայնագիր կնքուի՝ ընդհանրապէս ռազմական ուժ չկիրառելու մասին. սա մի աւելի բարձր աստիճան է, քան հրադադարի մասին համաձայնագիրը: Ընդհանրապէս, միջնորդների կողմից եւ մեր կողմից այդպիսի հարցեր բարձրացւում են, բայց մենք դեռեւս չենք տեսնում, որ Ադրբեջանը դրան դրական է արձագանգում:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Այսինքն կայ հնարաւորութիւն, որ սահմանային միջադէպերը նոյն ինտենսիւութեամբ (սաստկութեամբ-Խմբ.) կը շարունակուե՞ն:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես չեմ կարծում, որ նոյն ինտենսիւութեամբ կը շարունակուեն, որովհետեւ նախ՝ դէպքերը ցոյց տուեցին, որ հայկական զինուած ուժերն ամբողջովին տիրապետում են իրավիճակին, եւ ադրբեջանցիների բոլոր փորձերն, անշուշտ, ձախողուեցին. մի տեղ շատ աւելի արագ եւ կտրուկ, մէկ այլ տեղ՝ որոշակի կորուստներով:
Ընդհանրապէս, ամենաարդիւնաւէտ մեխանիզմը՝ միջադէպերի կանխման, հետաքննման միջազգային մեխանիզմ ձեւաւորելն է: Եթէ մենք կարողանանք այդպիսի մեխանիզմ ձեւաւորել, ես կարծում եմ, որ դա միջադէպերը կանխելու շատ լուրջ խթան կը լինի, որովհետեւ նման մեխանիզմը ենթադրում է մեղաւորների ի յայտ բերում եւ դրա մասին հանրութեանը, այդ թւում՝ միջազգային հանրութեանը, տեղեակ պահելու հանգամանք: Այնպէս որ, մենք այս ուղղութեամբ պէտք է աշխատենք:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Սահմանային միջադէպերի մասին դեռ կը խօսենք, այժմ անդրադառնանք բանակցային գործընթացին: Պարոն նախագահ, կայ կարծիք, որ այս տեւական ընդմիջումները բանակցային գործընթացը յետ են գցել: Դա շարունակուելո՞ւ է, թէ, այնուամենայնիւ, սկսում էք զրոյից:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Զրոյից ոչինչ չենք սկսում, եւ յետ ընկնելը կամ առաջ ընկնելը յարաբերական հասկացողութիւններ են: Մենք բանակցութիւնները վարում ենք Կազանեան փաստաթղթի շուրջ եւ դա 2011 թուականի փաստաթուղթն է, որը ստորագրելուց Ադրբեջանի նախագահը վերջին պահին հրաժարուեց: Կազանեան փաստաթուղթը, ինչպէս յայտնի է, հիմնուած է Մադրիդեան սկզբունքների վրայ եւ ենթադրում է խնդրի լուծում երեք հիմնական սկզբունքների, այն է՝ ուժի կամ դրա սպառնալիքի չկիրառման, տարածքային ամբողջականութեան եւ ժողովուրդների ինքնորոշման սկզբունքների հիման վրայ:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Այս օրերին, ի դէպ, շատ էր խօսւում ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծում հնարաւոր խաղաղապահների տեղակայման հարցի մասին: Խօսւում էր անգամ ռուս խաղաղապահների մասին: Ինչպէ՞ս էք վերաբերւում այդ հեռանկարին:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես առաջին անգամ եմ լսում միայն ռուս խաղաղապահների մասին, իսկ, ընդհանրապէս, Մադրիդեան սկզբունքները ենթադրում են խաղաղապահների տեղակայում շփման գծի ողջ երկայնքով, այսինքն՝ կողմերի միջեւ: Բայց դա այս բանակցութիւնների առարկան չէ եւ թեման չէ, որովհետեւ այստեղ միայն զուտ սկզբունքը պէտք է քննարկուի՝ լինելո՞ւ են արդեօք խաղաղապահներ, թէ չէ: Կազանեան փաստաթղթում այդ դրոյթը կայ: Իսկ խաղաղապահ ուժերի կազմը, լիազօրութիւնները կ՛որոշուեն Մեծ համաձայնագրում, որը պէտք է հետեւի այս փաստաթուղթը ստորագրելուն:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Ինչպէ՞ս էք պայմանաւորուել՝ արդեօք հանդիպումները կը դառնա՞ն պարբերական եւ ձեզ կը միանա՞ն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, թէ՞ կ՛ինտենսիւանան եռակողմ հանդիպումները:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Որեւէ կոնկրետ պայմանաւորուածութիւն չունենք, բայց ակնյայտ է, որ խնդրով հիմնականում զբաղւում են Մինսկի խմբի համանախագահները: Բայց բոլոր երեք երկրների նախագահներն էլ պարբերաբար իրենց ժամանակից յատկացնում են այս կարեւոր խնդիրը լուծելու համար:
Ես այնպէս եմ հասկանում, որ Ռուսաստանի նախագահի համար այս հանդիպումը կարեւոր էր նրանով, որպէսզի իր համար ճշդի՝ արդեօք կողմերը ցանկանո՞ւմ են, որպէսզի խնդիրը լուծուի, եւ եթէ այո, ապա որո՞նք են կողմերի ակնկալիքները: Եւ կարծում եմ, որ Ռուսաստանի նախագահն իր նպատակին հասաւ:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Եւ հիմա արդէն սահմանային միջադէպերի մասին: Փաստօրէն՝ անմիջապէս Սոչիի հանդիպմանը նախորդեցին սահմանային միջադէպերը: Ինչ էք կարծում՝ ի՞նչ խնդիր էր փորձում լուծել Ադրբեջանը:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Տարբեր: Տարբեր նպատակներ կան: Ի հարկէ, ամենագլխաւոր եւ կարեւոր նպատակն այն է, որպէսզի միջազգային հանրութեանը հասցուի այն գաղափարը, այն միտքը (եւ Ադրբեջանի ղեկավարը դա երբեք չի թաքցրել), որ պատերազմը չի աւարտուել, աւարտուել է պատերազմի մի փուլը, եւ պէտք է հիմա շատ շտապ միջոցներ ձեռնարկուեն, որպէսզի խնդիրը ստանայ իր վերջնական լուծումը: Մենք բոլորս էլ համոզուել ենք, որ դա այդպէս է: Չէք կարող հիմա ինձ յիշեցնել մի դէպք, որ իւրաքանչիւր կարեւոր հանդիպումից առաջ կամ յետոյ միջադէպերի ինտենսիւութիւն չգրանցուի: Իսկ այդպիսի կարեւորագոյն հանդիպումն, ի հարկէ, այն գլխից ենթադրում էր այդպիսի մօտեցում:
Յաջորդ նպատակը, որ Ադրբեջանի զինուած ուժերը, Ադրբեջանի ղեկավարութիւնն իր առջեւ դնում է, դա, ինչպէս ժողովուրդն է ասում՝ «հայերի աչքը վախեցնելն է»: Նրանք ուզում էին ցոյց տալ ե՛ւ իրենց, ե՛ւ ուրիշներին, որ իրենք ուժեղ են, իրենց զինուած ուժերը մարտունակ են, եւ իրենք կարող են, ինչպէս իրենք են ասում, «պատժել հայկական զինուած ուժերին»: Ինչպէս տեսաք, այդ խաբկանքը նրանց հասցրեց ոչ բարենպաստ հանգրուանի:
Երրորդ նպատակը, կարծում եմ, ներքաղաքական է. Ադրբեջանի ղեկավարութիւնը փորձում է արդարացնել իր կոշտ քաղաքականութիւնը երկրի ներսում՝ պատերազմը աւարտուած չլինելու հանգամանքը շահարկելով:
Կարելի է նաեւ այլ նպատակներ եւ պատճառներ ասել, բայց, կարծում եմ, հիմնական նպատակներն այս երեքն են:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- «Հայերին վախեցնելու կոնտեքստում» ինչպէ՞ս էք գնահատում մեր զինուորների եւ կեցուածքը եւ գործողութիւններն առաջին գծում: Կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ բանակն, ըստ էութեան, իր բարձունքի վրայ գտնուեց, պահպանեց սահմանը եւ ունակ է շարունակելու դա անել:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ինձ համար երբեք երկու կարծիք չի եղել: Ես շատ լաւ գիտեմ մեր զինուած ուժերը, գիտեմ մեր զինուած ուժերի հնարաւորութիւններն ու կարողութիւնները, եւ երբ պարբերաբար ասում էի, որ մեր զինուած ուժերը մարտունակ են, շատերը, երեւի թէ, թերահաւատ էին: Բայց այս իրադարձութիւնները ցոյց տուեցին, թէ որքան են առաջ գնացել մեր զինուած ուժերը իրենց պրոֆեսիոնալ վարպետութիւնը կատարելագործելով: Մենք շատ լաւ կազմակերպուած, կազմակերպուածութեան բարձր աստիճան ունեցող զինուած ուժեր ունենք, եւ մեր զինուած ուժերում կառավարումը գրեթէ անթերի է: Սա չափազանց էական հանգամանք է, շատ կարեւոր հանգամանք է: Եթէ ստորաբաժանման ղեկավարը չի կարողանում կառավարել իր ենթականերին, ապա զինուած ուժերը կամ այդ ստորաբաժանումը երբեք յաջողութեան հասնել չեն կարող: Մենք տեսանք, որ սկսած մեր ջոկի հրամանատարներից մինչեւ կորպուսների, բանակի հրամանատարները, կարողանում են վարպետօրէն կառավարել իրենց զօրքը, իրենց վստահուած զինծառայողներին: Սա շատ էական հանգամանք է: Մեր տղաները հերոս տղաներ են:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Պարոն նախագահ, մարտերը ոչ միայն սահմանին էին, այլ նաեւ լրատուական դաշտում եւ սոցցանցերում: Ընդ որում՝ այս ամբողջ ընթացքում տարբեր փորձագէտներ կարծիքներ էին յայտնում, որ հայկական մեդիան կարողացաւ պրոֆեսիոնալ գտնուել, խուճապ չտարածել, ճիշդ հակառակը՝ կարողացաւ բալանսաւորուած (հա-ւասարակշռուած-Խմբ.) ինֆորմացիա տալ եւ ադրբեջանական քարոզչութիւնը չհասցնել իր ընթերցողներին: Ընդհանուր առմամբ, կարո՞ղ ենք ասել, որ մենք պատրաստ ենք նաեւ որպէս հասարակութիւն հարկ եղած դէպքում կանգնել մեր բանակի մէջքին ու գնալ յաղթանակների: Պատրա՞ստ ենք արդեօք նաեւ տեղեկատուական պատերազմին:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես դրանում էլ եմ մշտապէս համոզուած եղել, Արտակ: Երբ ես ասում էի, որ այն պրոբլեմները, խնդիրները, որոնք առաջանում են, դա այն գինն է, որը մենք վճարում ենք փակ հասարակութիւնից բաց հասարակութեան անցնելու ճանապարհին, ես հէնց դա նկատի ունէի: Ի տարբերութիւն միջնադարեան հասարակական յարաբերութիւններ հաստատող մեր հարեւանի, մենք բաց հասարակութիւն ենք, եւ մեր մամուլն էլ ազատ է: Ով, ինչ ուզում է ասի՝ ինչքան էլ մեզ մեղադրեն մամուլը կառավարելու մէջ, գոնէ մամուլի ներկայացուցիչների մեծ մասը գիտեն, որ իրենք ազատ են:
Ի հարկէ, սկզբնական փուլում որոշակի խնդիրներ ունեցանք: Ես ուշի ուշով հետեւում էի եւ տեսնում էի, որ որոշ լրատուամիջոցներ, եւ առաւել եւս՝ առանձին մարդիկ նոյնիսկ փորձեցին մեր հակառակորդների մատուցած ինֆորմացիան որպէս ճշմարտութիւն բերել, հասցնել մեր հասարակութեան անդամներին: Բայց դա շատ կարճ տեւեց եւ, փառք Աստծոյ, որ առանց, ինչպէս ասում են՝ առանց վերեւից ցուցումի, առանց պարտադրանքի նրանք կարողացան համախմբուել եւ շատ ճիշդ դիրքորոշում արտայայտել:
Նոյնիսկ իշխանութիւնների նկատմամբ շատ կոշտ դիրքորոշում ունեցողները, մեր քաղաքական հակառակորդները իրենց մէջ ուժ գտան դրական արձագանգելու մեր բանակի գործողութիւններին, եւ դա նրանց պատիւ է բերում…

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Ի դէպ, հակառակորդի հիստերիայի մասին. այս ընթացքում յայտնի է, որ նոյն Իլհամ Ալիեւը Twitter-ում մէկ ժամում գրեթէ 60 գրառում կատարեց, աննախադէպ Twitter-եան պատերազմ էր յայտարարել Հայաստանին եւ նոյնքան անհաւասարակշիռ յայտարարութեամբ հանդէս եկաւ նաեւ Ադրբեջանի պաշտպանութեան նախարարը՝ Զաքիր Հասանովը: Մասնաւորապէս, նա ասաց որ ադրբեջանական զինուած ուժերը պատրաստ են երկրի երեսից ջնջել Երեւանը: Ինչպէ՞ս էք դրանց վերաբերւում, պէ՞տք է արդեօք դրանց արձագանգել:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ամէն ինչին արձագանգելը մեր գործելաոճը չէ: Ես խորը համոզմունք ունեմ, որ երկրի նախագահը, պաշտպանութեան նախարարը եւ որոշ այլ գործիչներ յուզական ելոյթների իրաւունք չունեն: Յուզական ելոյթներն էլ են անհրաժեշտ, բայց այլ դէպքերում: Բայց, անշուշտ, կան դէպքեր, երբ պէտք է պատասխանել, եւ անհրաժեշտ պարագաներում մենք պատասխանում ենք:
Ինչ վերաբերւում է Պաշտպանութեան նախարարի յոխորտանքին, ապա այսօր Ադրբեջանի նախագահը մի շատ լաւ բան ասաց, բայց դրա հետ չէր կապուած: Նա ասաց՝ կողմերը քաջատեղեակ են իրենց հնարաւորութիւնների մասին: Իրօք, մենք քաջատեղեակ ենք, թէ ինչպիսի հնարաւորութիւններ ունեն Ադրբեջանի զինուած ուժերը: Ադրբեջանի ղեկավարութիւնը քաջատեղեակ է մեր հնարաւորութիւնների մասին: Այո, եւ դա ես առանց որեւէ մտավախութեան եմ ասում, Ադրբեջանի զինուած ուժերը Նախիջեւանից կարող են «հասնել» նաեւ Երեւանի սահմաններին, եթէ ռազմական գործողութիւններ սկսուեն: Բայց այդպիսի բաներն անպատիժ երբեք չեն մնում, եւ Ադրբեջանի ղեկավարութիւնը շատ լաւ գիտի, թէ ինչ կարողութիւններ ու հնարաւորութիւններ ունեն հայկական զինուած ուժերը: Նրանք շատ լաւ գիտեն, որ մենք ունենք բալիստիկ հրթիռներ, որոնց գործողութեան շառաւիղը 300 կմ.ից աւելի է, եւ որոնք շատ կարճ ժամանակում ցանկացած ծաղկուն բնակավայր կարող են վերածել այնպիսի աւերակների, ինչպիսին հիմա Աղդամի աւերակներն են: Ընտրութեան հարց է: Եթէ այդ մարդիկ «իրենց գլխից ձեռք են քաշել», եթէ նրանք որոշել են, որ պէտք է գնալ ռազմական լայնածաւալ գործողութիւնների եւ, նոյնիսկ, կարող են Հայաստանի բնակավայրերը, որոնք սահմանամերձ չեն, ընտրել որպէս թիրախ, ապա թող իրենք իրենց պատասխանատուութեան մասին մտածեն:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Սահմանային միջադէպերի ժամանակ փորձագէտները նշում էին ՀԱՊԿի լռութիւնը: Չէ՞ որ այդ սահմանային միջադէպերը ոչ միայն շփման գծում էին, այլեւ հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին: Ինչո՞ւ ՀԱՊԿն որեւէ կերպ չարձագանգեց:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես կարծում եմ՝ դրա անհրաժեշտութիւնը չկար: ՀԱՊԿի գործողութիւնները մշտապէս պայմանաւորուած են լինում դիմող երկրի գործողութիւններով:
Ի հարկէ, ՀԱՊԿը կարող էր արձագանգել, եւ կարող էր սա զուտ տեխնիկական խնդիրներով պայմանաւորուած լինել: Որքանով ես տեղեակ եմ՝ ՀԱՊԿի գլխաւոր քարտուղարը մօտ ժամանակներս պիտի այցելի Հայաստան: Սա արդէն վերաբերմունք է: Եւ երկրորդ՝ դուք հնարաւորութիւն կ՛ունենաք այս հարցերը նրան ուղղելու:
Իրօք ես համոզուած եմ, որ դրա անհրաժեշտութիւնը չկար: Եթէ որեւէ մէկը մտածում է, որ եթէ ՀԱՊԿը արձագանգէր, ապա ադրբեջանցիներն անմիջապէս կը դադարեցնէին, ապա կարծում եմ, որ նա սխալւում է:
Իսկ ինչ վերաբերում է, ընդհանրապէս, ՀԱՊԿի դիրքորոշմանը, ապա այդ դիրքորոշումը յայտնուած է 2012 թուականի փաստաթղթի մէջ, եւ այդ փաստաթուղթը իր ուժը չի կորցրել: ՀԱՊԿի դիրքորոշումը միանշանակ պարզ է:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Պարոն նախագահ, ինչպէ՞ս էք գնահատում Թուրքիայի վերաբերմունքը վերջին միջադէպերին, երբ երկրի ամենաբարձր մակարդակով ցաւակցութիւն էին յայտնում միայն Ադրբեջանին: Եւ Թուրքիայում այսօր ընտրում են մի մարդու, ով հրապարակային իր ելոյթների ժամանակ իր հայ լինելու վարկածը որակել է որպէս վիրաւորանք: Արդեօք սա հիմք տալի՞ս է պնդելու, որ բոլոր այն սպեկուլեացիաները՝ Թուրքիայի բանակցային գործընթացում հնարաւոր միջնորդական առաքելութեան մասին, արդէն վերջնականապէս կը դադարեն:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Բայց ինչո՞ւ էք զարմանում Թուրքիայի վերաբերմունքից: Եղե՞լ է դէպք, երբ Թուրքիան անաչառ դիրքորոշում է արտայայտել: Թուրքիան այն երկիրն է, որ միանշանակ սատարում է Ադրբեջանին: Ցանկացած հարցում: Եւ ես իրօք կը զարմանայի, եթէ պարոն Էրդողանը ցաւակցութիւն յայտնէր նաեւ հայկական կողմին:
Ինչ վերաբերում է նրա մօտեցումներին, ես կարծում եմ՝ այստեղ էլ զարմանալի ոչինչ չկայ: Եւ իրօք կարծում եմ, որ հայերի համար էլ վիրաւորական կը լինէր, եթէ յանկարծ պարզուէր, որ Էրդողանը հայ է: Այնպէս որ՝ այստեղ էլ պէտք չէ զարմանալ: Այլ բան, որ այդպիսի դիրք զբաղեցնող մարդիկ պէտք է զուսպ լինեն: Իսկ նրանք զսպուածութիւն չունեն: Թուրքիայի դիրքորոշումը մեզ համար շատ պարզ է, ակնյայտ է: Մենք դրանում քանիցս համոզուել ենք: Այդ թւում նաեւ՝ արձանագրութիւնների բանակցութիւնների ժամանակ: Դրա համար մենք շատ ուշադիր էինք՝ յանկարծ այդ արձանագրութիւններում որեւէ կէտ, որեւէ դրոյթ չլինի, որ կարող է մեզ կաշկանդել ղարաբաղեան բանակցութիւններում: Այնպէս որ՝ այստեղ ամէն ինչ պարզ եւ յստակ է:
Եւ մի բան էլ՝ շատերը մտածում են, որ իր առջեւ դնելով տարածաշրջանային առաջնորդ դառնալու խնդիր՝ Թուրքիան կարող է հաւասարակշիռ դիրքորոշում, հաւասարաչափ մօտեցում ցուցաբերել: Դրանք միամիտ մարդիկ են՝ ոչ միայն մեր նկատմամբ, այլ ուրիշների նկատմամբ: Չեմ տեսնում այսօր Թուրքիայում իշխող քաղաքական ուժի կողմից այդպիսի միտումներ, այդպիսի գործողութիւններ: Պէտք է շատ աւելի լայնախոհ դրսեւորումներ լինեն, որպէսզի մենք երբեւէ հասնենք այդպիսի իրավիճակի:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Բացի եռակողմ ձեւաչափից, դուք Վլադիմիր Պուտինի հետ ունեցել էք նաեւ երկկողմ հանդիպում, եւ արդեօք խօսե՞լ էք Եւրասիական տնտեսական միութեանը Հայաստանի անդամակցութեան մասին, արդեօք քննարկե՞լ էք՝ երբ հնարաւոր կը լինի անդամակցութիւնը, ինչո՞ւ են ժամկէտները տեղաշարժւում:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Մենք ունեցել ենք երկկողմ հանդիպում՝ շատ աւելի տեւական ժամանակով, քան այսօրուայ հանդիպումն էր, եւ խօսել ենք հայ-ռուսական օրակարգի բոլոր խնդիրների մասին: Բոլոր այն հարցերի մասին, որ կարող էին մտահոգել մեր հանրութեանը. սկսած ատոմակայանի շահագործման ժամկէտի երկարաձգման համար անհրաժեշտ վարկային միջոցների տրամադրման ժամկէտից ու կառուցուածքից, որովհետեւ ենթադրւում է բաւականաչափ մեծ՝ 15 տոկոս դրամաշնորհային էլեմենտ, վերջացրած՝ Եւրասիական տնտեսական միութեան պայմանագրին միանալու ժամկէտների եւ պայմանների մասին, աւարտած՝ ռազմա-տեխնիկական համագործակցութեան խնդիրներով: Եւ ես պէտք է իմ բաւարարուածութիւնը յայտնեմ այդ հանդիպման բովանդակութիւնից: Արդիւնքները ժամանակը ցոյց կը տայ: Բայց բովանդակութիւնը մեզ համար շատ էական էր, շատ կարեւոր: Ես կարծում եմ՝ մօտ ժամանակներս մենք արդէն կը տեսնենք նաեւ արդիւնքները:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Անդամակցութիւնն այս տարի չի լինի:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Անդամակցութիւնը մենք երբեք չէինք ենթադրում, որ այս տարուանից կը լինէր: Խօսքը երեւի ստորագրման մասի՞ն է:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Այո։
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես չեմ կարծում, որ այս տարի չենք ստորագրի: Ես կարծում եմ՝ կը ստորագրենք: Եւ յանկարծ, մէկ էլ տեսար, այդ ժամանակը շատ չձգուեց՝ մինչեւ աշուն: Տեսնենք:

ԱՐՏԱԿ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ.- Եւ վերջին հարցը: Պարոն նախագահ, Հայաստանի տնտեսութիւնն այսօր ադապտացւում է երկու փոփոխութիւնների. առաջինը Վրաստանի եւրաինտեգրացումից բխող նոր կարգաւորումներն են, եւ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցները: Ինչպէ՞ս են այս երկու գործընթացները ազդելու Հայաստանի տնտեսութեան վրայ, եւ մենք ունե՞նք արդեօք բացասական հետեւանքները մեղմելու սցենարներ:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ընդհանուր կարծիք կայ, որ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցները կարող են բացասական հետեւանքներ ունենալ նաեւ Հայաստանի տնտեսութեան համար: Այս տեսակէտի կողմնակիցները ելնում են այն հանգամանքից, որ եթէ Ռուսաստանի տնտեսութիւնը քիչ աճ ունենայ կամ չաճի, եւ քանի որ մեր տնտեսութիւնը սերտօրէն շաղկապուած է Ռուսաստանի տնտեսութեան հետ, անպայման Հայաստանի համար բացասական հետեւանքներ կարող են լինել: Ես չեմ կարող հերքել այդ վարկածը: Բայց դա ընդամէնը վարկած է: Թէեւ՝ շատ հաւանական, բայց՝ վարկած է: Մշտապէս այդպիսի թեմաները դառնում են սուր քննարկումների, բանավէճերի առարկայ: Միգուցէ եւ դա ճիշդ է: Բայց միւս կողմից էլ դա որպէս պարզ ճշմարտութիւն չի կարելի ընդունել, եւ մենք իրաւունք չունենք դա ընկալելու, որ հէնց այդպէս է լինելու՝ անպայման բացասական հետեւանքներ են լինելու:
Ինչ վերաբերում է կանխարգելիչ միջոցառումներին, ապա Հայաստանի կառավարութեան ծրագրով այդպիսի միջոցառումներ նախատեսուած են: Եթէ յիշում էք՝ Ազգային ժողովում կառավարութեան ծրագիրը հաստատելու ժամանակ վարչապետը այդ մասին հանգամանօրէն խօսեց: Մենք այնպիսի թուեր ենք նախանշել, որ վատ հետեւանքներ գրեթէ ես բացառում եմ, որ կ՛ունենանք: Մենք պէտք է վարենք ճիշդ մակրոտնտեսական քաղաքականութիւն՝ եւ կարճաժամկէտ առումով, եւ երկարաժամկէտ առումով, խրախուսենք տնտեսութեանը, որպէսզի արձանագրենք տնտեսական աճ…