ԵՐԵՒԱՆ, <<Երկիր>> - 7 Փետրուարին <<Արմենիա>> պատկերասփիւռի կայանէն սփռուող <<Բանաձեւ>> յայտագիրին ընթացքին՝ ՀՅԴի եւ իշխանութիւններուն միջեւ կապին վերաբերող հաղորդավար Արտակ Ալեքսանեանի հարցումին պատասխանելով՝ ՀՅԴ Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ Աղուան Վարդանեան ըսած է, որ առաջին անգամ Դաշնակցութեան հետ համագործակցութեան մասին խօսուած է սահմանադրական հանրաքուէէն մէկ-երկու շաբաթ ետք։

<<Եթէ լրջօրէն ուսումնասիրէք ՀՅԴի վերջին տարիների ընթացքը եւ գործունէութիւնը, ապա կը գտնէք այդ հիմքերը: Սա մէկ-երկու օրուայ մէջ ծնուած գաղափար չէր, հիմքերը շատ աւելի վաղուց էին դրուած>>, ըսած է ան։

Պատասխանելով այն հարցումին, թէ սահմանադրական փոփոխութիւններու հանրաքուէին Դաշնակցութեան աշխոյժ մասնակցութիւնը արդեօք հետագայ համագործակցութեան պայմա՞ն էր՝ Աղուան Վարդանեան ըսած է. <<Բացարձակապէս: Ցաւօք, նման տեսակէտներ եւս արտայայտւում են մամուլում կամ քաղաքագիտական շրջանակներում, բայց սահմանադրական բարեփոխումները Դաշնակցութեան հաւատամքն էին շուրջ 20-25 տարի, եւ մենք ի սկզբանէ դրա կողմնակիցն էինք: Մենք սահմանադրական բարեփոխումների կողմնակիցն էինք այն ժամանակ, երբ նոյն քաղաքական մեծամասնութիւնը լսել անգամ չէր ուզում խորհրդարանական կառավարման համակարգի մասին: Այնպէս որ, անկախ ամէն ինչից մենք անելու էինք մեզանից կախուած ամէն բան, որ կեանքի կոչուէր մեր պատկերացրած կառավարման համակարգը: Այլ բան է, որ ժամանակը բերեց, հասունացրեց, նաեւ քաղաքական մեծամասնութիւնը աշխատանքի ընթացքում, սահմանադրութեան նախագծի մշակման ընթացքում հանգիստ յանգեց այս տարբերակին>>:

Աղուան Վարդանեան անդրադարձած է այն գործօններուն, զորս կարեւոր կը նկատէ Դաշնակցութիւնը՝ իշխանութեան հետ համագործակցութեան համար: <<Առաջինը, որ հիմք է դրւում նոր համակարգի: Ես խորապէս վստահ եմ, որ կառավարման խորհրդարանական համակարգի ներդրմամբ մենք դրել ենք միանձնեայ կամ միակուսակցական որոշումներ կայացնելու համակարգի վերջի սկիզբը: Իսկ դա նշանակում է քաղաքական նոր մշակոյթի ներդրում Հայաստանում>>, ըսած է ան՝ աւելցնելով, որ քաղաքական համակարգի, կուսակցութիւններու կայացման առումով կայ լուրջ հարց, որուն լուծման համար պէտք է մասնակցիլ քննարկումներուն, բանավէճերուն՝ հասնելով համաձայնութեան, եւ ոչ թէ իրարու հետ յարաբերիլ թշնամի բանակներու նման։

Ըստ Աղուան Վարդանեանի՝ կառավարման խորհրդարանական համակարգը կ՛ենթադրէ համագործակցութիւն, քննարկում, բանավէճ: <<Սա պայմանաւորուած է նաեւ մեր անհրաժեշտ մասնակցութեամբ, աշխատանքով, որ այս համակարգը կեանքի կոչուի: Հիմա մենք Ընտրական օրէնսգրքի շուրջ պէտք է աշխատենք եւ այլն>>, նշած է Վարդանեան։

Ան հաստատած է, որ ասիկա կուսակցութեան տեսակէտն է, Դաշնակցութիւնը համոզուած է, որ <<մեր պետականութիւնը մտնում է նոր փուլ>>:

ՀՅԴ Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչը նաեւ անդրադարձած է շատերը հետաքրքրող այն հարցին, թէ ինչո՞ւ Դաշնակցութիւնը համագործակցութեան կը սկսի ընտրութիւններէն տարի մը առաջ՝ նշելով, որ այս մէկը կատարելու ծառայող տուեալներ առկայ են։ <<Այդ խնդիրը եւս մենք հրաշալի գիտակցում ենք: Այո՛, մենք մշտապէս ասել ենք, որ իրական կոալիցիաները լինում են այն ժամանակ, երբ ընտրութիւններից յետոյ որեւէ քաղաքական ուժ չունի մեծամասնութիւն, եւ գնում են կոալիցիոն կառավարման: Մեր պարագայում՝ ինչո՞ւ հիմա: Ես ասացի, որ եթէ նայենք Դաշնակցութեան գործունէութեան վերջին տարիների յետագիծը, կը տեսնենք, որ սա դանդաղ է հասունացել եւ յանգել այս օրուան: Մենք ունէինք խնդիր՝ հայ-թուրքական արձանագրութիւնների հետ կապուած, հիմա այդ արձանագրութիւնները մեռած են, գոյութիւն չունեն: Մենք ունեցանք Հայոց Ցեղասպանութեան 100ամեայ տարելիցի համահայկական հռչակագիրը, որում մեր մօտեցումները յստակօրէն ամրագրուած են: Մենք ունեցանք սահմանադրական բարեփոխումներ, որոնք դարձեալ 90 տոկոսով համապատասխանում էին Դաշնակցութեան տեսակէտներին, եւ մենք ունենք երկրում լրջագոյն խնդիրներ՝ թէ՛ կառավարման, թէ՛ տնտեսական, թէ՛ սոցիալական, թէ՛ բարոյահոգեբանական առումով: Այսօր այս նոր համակարգը կեանքի կոչելու պատասխանատուութիւն ունենք: Վստահ ենք, որ մեր մասնակցութեամբ այդ գործընթացը շատ աւելի արագ կը լինի, եւ մենք երբեք չենք խուսափել պատասխանատուութիւնից>>, հաստատած է ան։

Հաղորդավարը հարցուցած է, թէ ի՞նչպէս եւ որո՞ւ կողմէ ծագած է համագործակցութեան գաղափարը. Աղուան Վարդանեան պատասխանած է, որ պետականութեան խնդիրներուն, Արցախի հարցին, արտաքին քաղաքական խնդիրներուն գծով Դաշնակցութիւնը մնայուն կերպով փոխգործակցած է, եւ համագործակցելու հարցը միշտ առկայ եղած է:

<<2009ին, երբ մենք դուրս եկանք կոալիցիայից, թերեւս 6 ամիս կամ 1 տարի յետոյ չի եղել ամիս, որ չգրուի, որ Դաշնակցութիւնը, ուր որ է, մտնելու է կոալիցիայի մէջ: Արդէն 7 տարի է՝ այդ մասին խօսւում է: Այս մասին քննարկումներ եղել են նաեւ 2012թ. ընտրութիւններից յետոյ նոյնիսկ, բայց մենք այն ժամանակ չհամաձայնեցինք եւ գտանք, որ ընդդիմադիր դաշտում պէտք է գործենք: Գործեցինք ընդդիմադիր դաշտում եւ բաւական արդիւնաւէտ: Աւելին ասեմ՝ քառեակի ֆորմատն առաջացաւ, երբ իշխանութիւնը լրիւ միահեծան էր եւ ուշադրութիւն չէր դարձնում քաղաքական կեանքի միւս կողմերին՝ <<Մենք ենք, ինչ ուզենանք, կ՛անենք>> սկզբունքով: Քառեակն առաջացաւ Դաշնակցութեան օրակարգով եւ Դաշնակցութեան բերած օրէնքների հետ կապուած: Եւ մենք բաւական արդիւնաւէտ համագործակցեցինք, բայց երբ եկաւ հիմնական խնդիրը՝ սահմանադրական փոփոխութիւնների խնդիրը, զարմանքով նկատեցինք, որ մեր գործընկերներից առնուազն երկուսը, որոնք նախապէս համաձայն էին կառավարման խորհրդարանական համակարգին, գնացին այլ ճանապարհով: Այստեղ եղաւ բաժանումը: Ես կարծում եմ, որ այսօր մենք ունենք կառավարման արդիւնաւէտութեան խնդիր, Հայաստանում դրական ակնկալիքներ, սպասումներ առաջացնելու խնդիր>>, ըսած է ան։

Պատասխանելով այն հարցումին, թէ արդեօք կա՞յ սկզբունքային խնդիր այն մասին, թէ համագործակցութեան պարագային ո՛ր բնագաւառներու ղեկավարումը աւելի կարեւոր է Դաշնակցութեան համար՝ Աղուան Վարդանեան ըսած է, որ բանակցութիւններուն ընթացքին կը քննարկուին երեք խնդիրներ։ Առաջինը՝ ուղղութիւնները, թէ ի՛նչ պէտք է ընեն, որպէսզի երկրին մէջ դրական ակնկալութիւններ յառաջանան ու երեւին այն գծով, որ Դաշնակցութիւնը կ՛ուղղուի որակական փոփոխութիւններու ճամբով:

Երկրորդը՝ ի՛նչ ձեւաչափով ալ ըլլայ համագործակցութիւնը, ատիկա կ՛ենթադրէ որոշ ձեւակերպում՝ թէ որոշումները ի՛նչպէս պիտի կայացուին, ո՛ւր պիտի քննարկուին, ի՛նչպէս պիտի կազմուի միասնական տեսակէտը:

Եւ երրորդ խնդիրը՝ պատասխանատուութեան հարցն է: <<Այնպէս չէ, որ այսօր Հայաստանում որեւէ քաղաքական ուժ ունի իր ստուերային կառավարութիւնը, պատրաստի կադրեր բոլոր ոլորտներում եւ պատրաստ է ցանկացած պահի ցանկացած ոլորտ ղեկավարել: Բնական է, որ եթէ դու ցանկանում ես ստանձնել պատասխանատուութիւն, նայում ես նաեւ քո հնարաւոր թեկնածուներին: Երբ բանակցում են երկու կողմ, չի լինում, որ ասես. <<Ինձ ամենայարմարն են սրանք, նա էլ ասի, չէ՝ սրանք են ձերը>>: Գնում են քննարկումներ, ճշգրտումներ, անուններ… Սա աշխատատար գործընթաց է>>, ըսած է ՀՅԴ Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչը:

Աղուան Վարդանեան վստահեցուցած է, որ կառավարութեան մէջ աշխատիլը մեծ պատասխանատուութիւն կ՛ենթադրէ։ <<Մենք հասկանում ենք, որ բացւում են նոր հեռանկարներ, եւ դժուար է լինելու, սա մէկ օրում լուծուող խնդիր չէ: Բայց մենք ուզում ենք փորձել մեր գործընկերների հետ Հայաստանում իսկապէս մթնոլորտ փոխել>>, ըսած է ան։

Աղուան Վարդանեան շատ հաւանական նկատած է այն, որ կառավարութեան մէջ աշխատելու համար Դաշնակցութիւնը նոր անուններ տայ։ <<Բնականաբար, կը լինեն նոր անուններ, նոր դէմքեր: Կեանքն առաջ է գնում, մենք ունենք երիտասարդ նոր կադրեր>>, նշած է ան։ Նաեւ յայտարարած է, որ Դաշնակցութիւնը կառավարման խորհրդարանական համակարգին ձգտած է ո՛չ այն պատճառով, որ բոլորը խորհրդարանը լքեն եւ կառավարութեան մաս կազմեն։ <<Ես ինքս մնալու եմ՝ իբրեւ քաղաքական ներկայացուց>>ջչ, ըսած է Աղուան Վարդանեան։